Tái bản đến lần thứ ba, tập sách “Hiến pháp Mỹ được làm ra như thế nào?” do ThS Nguyễn Cảnh Bình biên soạn và NXB Tri Thức xuất bản thực sự là tài liệu cần thiết cho những ai muốn tìm hiểu về nước Mỹ mà vốn tiếng Anh còn hạn chế. Tác giả cho biết kho tư liệu có rất sẵn trên mạng trong thư viện điện tử của quốc hội Hoa Kỳ, và anh đã cùng nhóm dịch giả chuyển sang tiếng Việt, nhờ chuyên gia từ văn phòng quốc hội và khoa luật ĐHQG Hà Nội đọc bản thảo, liên tục hoàn chỉnh giữa các lần tái bản.
bìa sách
Gặp GĐ Cảnh Bình trên đường anh sang Franfurt dự hội chợ sách, tôi được tặng quyển sách in quí giá này. Nhờ vậy mà có được những giờ phút đọc sách thật dễ chịu trên chuyến tàu lửa liên vận băng qua những vùng núi thơ mộng tuyệt đẹp của miền trung châu Âu: Cộng hòa Czech, Slovakia, Áo và Hungary. Phần Ba của quyển sách tập trung dịch những bức thư và bài phát biểu điển hình trong quá trình hình thành Hiến pháp Mỹ, đã được nhiều tác giả Mỹ chọn lọc và xuất bản từ trước qua những bộ sách đã trở thành kinh điển như là Những ghi chép về hội nghị lập hiến 1787 (Max Farrand’s Record) và Tập hợp những tranh luận trong hội nghị phê chuẩn hiến pháp liên bang (Jonathan Elliot’s Debate), lẫn quan điểm của phe tán thành (Federalist Papers) và phản đối (Anti-federalist Papers). Trước mỗi văn bản chính thức như bức thư của James Madison gửi George Washington, tác giả luôn có những dòng giải thích sơ lược về người viết và bối cảnh câu chuyện: Madison thường được gọi là cha đẻ của bản hiến pháp Mỹ, mà quá trình thai nghén là khi ông “rời bỏ mọi công việc tại chính quyền tiểu bang và liên bang, lặng lẽ một mình trở về ngôi nhà ở Montperlier, mải mê vùi đầu vào hàng trăm cuốn sách thu lượm được… Thế kỷ ánh sáng, Khế ước xã hội, Tinh thần pháp luật, Cộng đồng hoàn hảo…” (trang 264). Cảnh Bình ghi nhận những người tích cực trong quá trình soạn thảo hiến pháp này đều rất trẻ, như Hamilton 32 tuổi, Madison 36 tuổi và Randolph 34 tuổi, cùng từng học luật và đều là những chính trị gia xuất sắc.
Các độc giả quan tâm đến văn hóa tranh luận của các nước phương Tây chắc chắn sẽ cảm thấy thích thú với phần Hai, nơi có các bài dịch về từng chủ đề cụ thể. Ví dụ như tại sao “đa số” lại trở thành nguyên tắc cơ bản của nền cộng hòa (trang 181) sau các tranh cãi và ý kiến bổ sung. Những kiến thức cơ bản để hiểu các cuộc tranh luận này đã được giới thiệu sẵn trong phần Một, với ba mô hình chính quyền được trình bày khái quát là các Phương án Virginia, phương án New Jersey (giải pháp của William Paterson) và Giải pháp Hamilton. Trong sách cũng không thiếu những đoạn giải thích bằng chính trị bình dân như giai thoại về cách Washington trả lời câu hỏi của Thomas Jefferson tại sao phải đặt ra thêm Thượng viện bên cạnh Hạ viện, rằng “để nó nguội bớt đi”, cũng giống như việc san bớt cà phê ra đĩa. Cuối sách có thêm phần giới thiệu chân dung tóm tắt của 55 đại biểu - xếp theo thứ tự ABC – đã tham dự hội nghị lập hiến, cùng với phụ lục về hệ thống văn bản hiến pháp Mỹ gồm cả hiến pháp và tuyên ngôn nhân quyền của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Đây không chỉ là tập sách tra cứu dành cho những ai quan tâm đến hiến pháp Mỹ và nước Mỹ mà còn cả những ai muốn học cách lập luận và nâng cao lý luận pháp lý, đặc biệt trong khu vực lập pháp.
Một công trình dịch thuật đồ sộ và cần thiết như thế này lẽ ra có thể được chỉnh sửa và làm cơ sở để bảo vệ học hàm ít nhất là thạc sĩ trong ngành luật. Thế nhưng tiếc là hiện nó mới chỉ được PGS Nguyễn Đăng Dung giới thiệu như là một công trình “có giá trị cho việc nghiên cứu … của giới chuyên môn… [của một] thạc sĩ chuyên ngành hóa học”. Trước đó, ThS Nguyễn Cảnh Bình từng có quyển sách về một nhân vật quan trọng đã được nhắc đến ở trên, là Alexander Hamilton, một trong những tác giả nổi bật trong tập tài liệu Federalist Papers. Sách được xuất bản trong chương trình của Trung tâm hợp tác trí tuệ Việt Nam, NXB Tri Thức và alphabooks xuất bản, phát hành tại Không gian sách quản trị kinh doanh 164B Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội.
tác giả ThS Nguyễn Cảnh Bình
http://thongtinphapluatdansu.wordpress.com/2009/10/28/3994-3/
