Helen Frankenthaler ,ảnh The New York Times

Hai nhật báo lớn tại Mỹ,The New York Times hôm qua và The Washington Post hôm nay thứ năm 29, Dec, 2011 đều đăng tin họa sĩ trừu tượng trữ tình ( the lyrically abstract painter ) danh tiếng của Mỹ -Helen Frankenthaler vừa qua đời hôm thứ ba 27-12-2011, tại Darien, Connecticut, thọ 83 tuổi. Sinh thời bà không ưa gọi là nữ hoạ sĩ, bà nói gọi tôi là họa sĩ vì tôi vẽ tranh, thế thôi ( I don’t resent being a female painter.I don’t exploit it. I paint ) Bà là bóng dáng lớn, rất được ưa thích trong dòng họa  trừu tượng Mỹ thế kỷ hai mươi, được nhà phê bình mỹ thuật có uy tín Clement Greenberg giới thiệu với những tay tổ hội họa trừu tượng Jackson Pollock, Lee Krasner, Willem de Kooning và Franz Kline. Bà  nổi tiếng ngay  từ bức tranh Mountains and Sea ( 1952 )  vẽ năm 23 tuổi, bằng màu nước- watercolor- trên bố khổ lớn 7 feet x 10 feet với những đường nét và những mảng màu mạnh mẽ, hiện trưng bày tại National Gallery of Art, Whashington DC cùng nhiều tranh  khác của bà . Tôi đã có dịp xem nhiều lần và luôn yêu thích trước vẽ trữ tình nên thơ trên những mảng màu phẳng, một không gian tranh rất thoáng tưởng chừng như giản lược, màu sắc như  bản hợp âm từ thiên nhiên. Cái nhìn thấy của bà để đưa lên tranh là cái nhìn từ thiên nhiên qua trừu tượng .Theo cách vẽ của Jackson Pollock (1912-1956 ), trải dài tấm bố lớn dưới nền nhà, trực tiếp vẽ theo cảm xúc của mình, Mountains and Sea ( Núi và Biển) là bố cục hòa hợp giửa nét và màu với những ngọn đồi, những tảng đá và nước, trong các sắc xanh và hồng, cảm hứng từ chuyến đi qua vùng Nova Scotia khi trở lại  New York, nơi bà sinh ra và lớn lên . Thiên nhiên phong cảnh khi bà vẽ tự nó tuôn trào qua ký ức .

Helen Frankenthaler thời trẻ , studio New York

Helen Frankenthaler sinh ngày 12 tháng 12 năm 1928 tại Thành Phố New York. là con của vị thẩm phán Alfred Frankenthaler tại Toà Án Tối Cao New York, mẹ là Martha di dân từ Đức qua Mỹ khi gần tới ngày sinh bà . Frankenthaler học tại Dalon School  cùng với họa sĩ Mexico Rufino Tamayo  và tại Bennington College,Vermont . Năm 1958 lập gia đình với họa sĩ  Robert Motherwell ( 1915- 1991) một họa sĩ trừu tượng danh tiếng trước bà một thế hệ . Bà có hai người con gái Jeannie Motherwell và Lise Motherwell Năm 1971 ly dị với Robert Motherwell, năm 1994 kết hôn cùng Stephen M. DuBrul, Jr. một nhà đầu tư ngân hàng . Năm 1999 bà cùng chồng cư ngụ tại ngôi nhà ngoài đảo Long Island Sound, New York,  đầy trời trăng mây nước gợi cho bà bao cảm hứng sáng tác …

Free fall , giấy ép tay, acrylic gel, màu acrylic , 1992

Bà vẽ từ màu dầu, acrylic, màu nước và đặc biệt là những tranh in trên kẽm hay khắc gổ vẫn mang sắc thái của bà, được mệnh danh là trường phái Màu Sắc Washington ( The Washington Color School ) hay Color Fiefd ( Màu Sắc Phiêu Bồng )  của thập niên 1950.

Mountains and Sea , màu nước trên bố. 1952

Kết thúc một cuộc đời, Helen Frankenthaler để lại một tên tuổi đẹp trong trường phái Trừu Tượng Biểu Hiện ( Abstract Expressionism ) của lịch sử hội họa hiện đại Mỹ . Có thể  xem tranh bà tại các Viện Bảo Tàng Mỹ Thuật lớn như The Museum of Modern Art , New York và Washington’s Corcoran Gallery of Art , Smithsonian American Art Museum và National Gallery of Art tại WashingtonDC…  Năm 1989  đánh dấu bằng cuộc triển lãm hoài cố - retrospective- tại Museum of Modern Art ( MoMa ), New York . Năm 2002 bà nhận Huy Chương Quốc Gia về Mỹ Thuật ( National Medal of Arts ) .

Virginia, 29 Dec, 2011