Khi bạn tôi hỏi,

Đất nước, quốc gia, dân tộc, giống nòi...

Khác nhau gì?

Tôi vội trả lời trong... ba nốt nhạc:

Đất nước là Đất và Nước

Đất tự xa xưa ông cha "mở cõi"

Từ một hình thoi thành chữ S bây giờ

Đôi mắt buồn của người Chiêm Thành xưa

Và giọng nói quạnh hiu của người mẹ Kh'mer ở vùng Rạch Giá...

Họ trở thành thiểu số tất cả

Họ tha hương trên chính đất của mình!

Tôi đã từng hỏi một người xứ gốc:

"Bà sang đây lâu chưa?"

Trước câu hỏi ngô nghê của tôi

Người đàn bà còm cõi, mỉm cười:

Xưa nay ở chốn này

Tôi ở đây trước khi người Việt đến.

Tôi đã đọc hàng ngàn trang sách

Nói về cuộc Nam tiến huy hoàng

Lịch sử đã nhiều lần sang trang

Từ trước cái thời Đinh Lê Trần Lý...

Họ Bùi tôi với tâm hồn cũ kỹ

Nhìn trong áo cơm chưa một vị làm Hoàng

Lịch sử vẫn qua trang 

Bởi những cuộc thư hùng, anh em đẫm máu...

Đất nối liền đất, sông nối liền sông

Từ châu thổ sông Hồng đến Cửu Long màu mỡ

Bao xác người ở lại

Mạch sống cứ trôi đi...

Nước vẫn trong xanh một màu xanh rì

Biển xâm thực vẫn còn nguyên chữ S

Nhưng cá lặn dưới tầng tầng sợ sệt

Người sợ người trước biển rất vô ưu!

Vừa ra ngoài khơi Tàu đã bắt tàu

Sao cuộc sống mệt nhoài đến thế?!

Đất, nước này... từ nay thôi nhé

Xin mọi người hãy cứ vô tư

Ai cũng biết nó thuộc về Bắc phương

Chữ "vô tư đi" nghe như từ xứ giặc 

Ám ảnh bao nhiêu người lương thiện trong lành.

Tôi không dám đọc báo mỗi ngày

Từ lúc bắt đầu nhìn ra sự thật

Toàn chuyện hiếp dâm, giết người, lừa lọc

Con giết cha, tiến sĩ mua bằng...

Không dám xem truyền hình dù đó là nghề tôi phải kiếm ăn

Toàn phát biểu, nói dóc, phim tàu, hở vú...

Những phim tôi làm thuộc về xưa cũ

Họ trả mấy đồng keng như quăng xuống mặt mình

Xã hội vô tâm hay tôi quá vô tình

Mọi người chen nhau mua quyền bán chức

Trẻ em vào trường học toàn điều dối trá

Người lớn ngoài đường hở chút rút dao đâm

Chỉ một chút quẹt xe mất mạng cả người thân

Vợ đốt chồng vì đồng tiền bẩn thỉu

Công an gọi tôi vào vì giấy tờ xe thiếu

Nói với tôi, khôn thì mấy trăm ngàn!

Tôi chống cự bằng sức một nhà thơ

Xin hãy viết bill, tôi sẵn sàng đóng phạt

Họ nói tôi ngu, ghi thêm vài trăm nữa

Đời này, ai nể mấy nhà thơ...

Xã hội bây giờ hàng quán bất ngờ

Nó đông hơn quân Nguyên, nó nhiều hơn tổ kiến

Nhậu, nhậu nhé, nhậu xong rồi nói chuyện

Hợp đồng ma giải quyết chẳng khó gì

Xong việc, có tiền đường ai nấy đi

Rồi lại bước trên đường như kẻ lạ!

Tôi đã thấy

Hà Nội chém nhau như xé một tờ giấy

Họ lừa nhau từ lúc mới ra đời

Tôi mua một tờ báo đọc chơi

Một cú đấm giáng trời thẳng ngay vào mắt

"Tao bán gấp đôi, không mua thì mất mạng"

Tôi bảo trời ơi, gì chẳng có công bằng?!

Vào đồn công an mấy sếp bảo rằng:

Thôi, chỗ anh em. Bắt tay nhau là hết!

Tôi đã thấy,

Ở Saigon. Người ta bấm còi không biết mệt

Đường kẹt xe, mưa, khói, tiếng kêu gào

Họ chửi nhau để giành vượt lên cao

Nhưng nào biết mình đang rơi xuống thấp

Những đoạn đường xe nối nhau tấp nập

Người ngồi xe hơi chửi kẻ lái xe đò

Người xe đạp cong mình âu lo

Kẻ xe máy liếc nhìn nhau thách thức

Một xã hội như không hề có thực

Vẫn nhởn nhơ tồn tại giữa đời này

Tôi thấy tủi buồn trong một cái nắm tay

Biết phải sống thế nào cho hết khổ...

Tôi thấy gã xe ôm giữa dòng đời xe cộ

Mất một chân ở biên giới Tây Nam

Hắn hỏi:

Anh đi với tôi hay đi taxi?

Tôi nhìn xuống một bên: không còn gì nữa cả

Đi!

Bao nhiêu cũng đi!

Tiền bao nhiêu tôi cũng không thèm hỏi

Là nhà thơ thì tính toán được gì...

Đường dài, xe đi

Những vòng xe cúi xuống đường nặng trĩu

Tôi hiểu...

Gã xe ôm vốn là một giảng sư

Hết đời lính lần mò về học chữ,

Sau đó bỏ trường ra đường làm "quỷ sứ"

Đứng ở ngã năm kiếm chén cơm thừa...

Sân trường đông người vẫn cứ bơ vơ

Thầy bà mua bằng luỵt lòe con trẻ

Ai dạy ai đây, chẳng ai có thể

Thầy trò đấu nhau như chó với mèo...

Tôi thấy,

Mất cả mùa xuân trong cái tết nhà nghèo

Đêm giao thừa thiêng liêng, nhà ai cũng bật ti vi nghe lời chủ tịch

Lặp lại điều xa xưa từ bao nhiêu năm trước

"Xã hội công bằng, dân chủ, văn minh..."

Nói người ta mà nào nhớ đến mình

Đã sống được như những điều mong ước?

Cả một đêm xuân yên lành phía trước

Bỗng hoang mang vì lời chúc vô hồn...

Tôi thấy dân tình tan tác chim muông

Mạnh ai nấy lo, thân ai nấy sống

Người tàn tật bên đường thì vô vọng

Thiên hạ cứ nhao lên như thể chẳng biết gì!

Những người nghèo lầm lũi bước chân đi

Bán vé số dưới gầm cầu, bờ kè, quán nhậu...

Kiếm tiền bằng mồ hôi xương máu

Mặc cho kẻ mập phì kinh bỉ kẻ vô cư...

Tôi thấy, 

Nước mắt tôi chảy như máu hằng đêm

Nỗi buồn rớt ra từ túi tiền cạn kiệt

Có kẻ đi xe Audi chải chuốt

Gọi giật phía sau: "Mày có mắt hay mù...!?"

Nhận ra bạn mình, đâu phải lạ xa

Thế mới nhớ ra tại sao mình ngốc thế

Cái thằng ngày xưa học ngu như thể

Chẳng ai mua một chữ để ăn quà...

Thế mà bây giờ nó vừa cất tiếng la

Cả đám đông ngẩn người vì... xe mới!

Tôi thấy, 

Buồn vui không tội lỗi,

Người chị không quen bán bánh tráng bên đường

Quê ở Quảng Nam, chồng bỏ, tha hương

Mỗi lần thấy tôi, nhoẻn cười như buổi sớm

Chị bán cả một đời con gái

Lấy bờ kè làm chỗ đóng "công ty"...

Mùa đã về, 

Tôi sẽ tiếp tục đi

Mưa hay nắng cũng không cần biết nữa...

27/3/2012