Huế là nơi  người ta yêu  cái đẹp, trau chuốt cho mọi thứ trở nên kiều mị. Nếu ở Sài Gòn , mọi người  đã quen với  những  địa danh  dân dã  như Bà Hom, Bà Chiểu, Bà Quẹo, Ông Tạ, ông Lảnh,  Chú Ía… thì điều đó khó tìm thấy ở Huế. Từ Hội An  tôi đến Huế bằng  xe đò  và  được chỉ cho đến  ngụ ở một khách sạn có cái tên rất thơ mộng là Quỳnh Xưa nằm trên đường Hàn Mặc Tử.. Khách sạn nhỏ thôi nhưng ngăn nắp, sạch sẽ ,  thuộc phường Vỹ Dạ. Đứng trên ban công, tôi có thể ngắm cầu Tràng Tiền và có thể đi đò qua chợ Đông Ba nếu không muốn tản bộ  qua cầu ..

Tôi rất hài lòng với một nơi chốn yên tỉnh và có  phong cảnh tuyệt đẹp như Quỳnh Xưa.

 Ba giờ Chiều,  khách sạn cho người chở tôi đi thăm lăng  Khải Định. Đây là lần đầu tôi đến Huế và lần đầu thăm viếng mộ một ông vua và tôi khá thất vọng. Mộ của vua Khải Định nói lên trình độ  mỹ thuật không có gì đặc sắc của người Việt. Có lẽ ngày xưa người thợ xây không ai là kỹ sư, là kiến trúc sư . Họ chỉ là  thợ khéo  cho nên với tôi  lăng Khải Định là một ngôi mộ đồ sộ và không làm tôi xúc động như khi tôi đứng trước một tháp Chàm.

Tạm biệt ngôi mộ nửa Tây nửa ta của vua Khải Định, Tôi được chở đi thăm lăng Tự Đức. Lăng Tự Đức rộng và “ buồn ơi hiu hắt mênh mông là buồn”. Nhìn ngắm những hồ sen sâu  và rộng mênh mông, Những thành lũy kiên cố tổ nghĩ tới  hàng ngàn dân công đã cực khổ,  kiệt sức  trên công trình này, Biết bao tiền của đã hao tốn để  xây  một  hoàng cung u buồn  dành cho một  người  ở cỏi âm.

Xem Lăng chỉ thấy  lòng không vui.  Xem thế đủ rồi. Ngày mai sẽ không  đi xem lăng nữa.

Buổi tối, đi bộ ra cuối đường Hàn Mặc Tử , qua môt cây cầu, vào một quán cà phê  nằm  trên một cồn đất giữa sông Hương. Gió  trên sông Hương dịu ngọt tràn về. Nhà hàng thông báo  sẽ  có chương trình ca nhạc.  Một lát sau tôi thấy năm bảy cô áo dài tím  Huế, tha thướt bước vào, theo sau có mấy nhạc công mang đàn thập lục, đàn cò,đàn nguyệt …

Ca nhạc cổ ư!!! Tôi không chờ mong điều này. Nhưng thôi , cũng xem cho biết. May quá một lát sau các cô Tím Huế cùng đàn cò, đàn  nguyệt  bước ra bến sông  rồi  trèo lên một chiếc thuyền rồng từ từ  đi đâu  mất hút.

Khách đến quán  khá  đông. Tôi rất vui nhìn các vị khách lớn tuổi, ăn mặc đẹp đến ngồi trò chuyện  rủ rỉ bằng giọng Huế sang trọng bên tách trà, tách cà phê bốc khói.

Sân khấu sáng đèn . Một ban nhạc gồm bốn thành viên trẻ  bắt đầu  dạo khúc Serenade của Schubert.  Một đêm ở Huế khá dể thương.

Sáng thức dậy mới thấy trời Huế đã  vào thu , tôi háo hức đi bộ dọc sông Hương. Lang thang qua vườn tượng. Một  vài  người tập thể dục đang ngồi trên các ghế đá  nhâm nhi  ly cà phê nóng. Một “gánh” cà phê dã chiến nằm lấp ló sau một  hàng rào ven sông. Tôi tò mò chọn một ghế đá gọi một ly cà phê.  Chỉ 5 ngàn một ly đen , sáu ngàn một ly cà phê sữa . Rẻ bất ngờ. Nhưng có lẽ họ chỉ bán  nhanh, phục vụ khách đi bộ buổi sáng  rồi  giải tán trước khi cảnh sát đến nên  mươi phút sau, gánh cà phê đã biến mất khỏi công viên.

Qua khỏi cầu Tràng Tiền, có  mùi sã thoang thoảng  từ một quán  bún bò “bệt”. Đó là một gánh bún ven đường  mà thực khách sẽ được ngồi trên một ghế nhựa thấp. Nồi nước bằng gan tròn như cái bồn nuôi cá vàng, bốc khói ,  nổi  một màu váng đỏ bắt mắt. Tôi sà xuống thưởng thức tô bún bình dân trong cái lạnh se se đầu thu. Ngon thật! Ngon và rẻ  so với tô bún nhạt nhẻo mà  tôi ăn trong một tiệm sang trọng ngày hôm qua.

-Chị bán  lâu chưa.?

-50 năm rồi.

Đây mới là bún bò Huế thật. Còn hôm qua , bún trong tiệm sang trọng là bún giả.

Chị bán bún bò niềm nở  giới thiệu một bác xích lô chở tôi đi thăm Thành Nội.

Đi Huế, Hội An lần này tôi không chọn cách đi theo tour, dù đi theo tour có xe chở cả đoàn đi đây đó,  rất thuận tiện. Tôi thích một mình lang thang  tìm hiểu và khám phá .  Cung Đình triều Nguyễn  nhỏ bé và tiêu điều. với  sự đơn điệu của  một màu  kiến trúc, …. Đến  một ngôi đền thờ, tôi thấy có một nhóm người đang đứng im lặng , chăm chú lắng nghe một người đang thuyết giảng. Nếu anh ta không mặc quần híp hóp tôi đã tưởng anh ta  là một mục sư. Nhập vào đàn người đứng dưới tôi nghe anh  hướng dẩn viên du lịch nói:

-“ Đây là Thế Tổ Miếu,  nơi  thờ các vua triều Nguyễn.Trong số 13 vị vua triều Nguyễn có ba ông không có bàn thờ ở đây. Đó là vua Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Bảo Đại. Vua Bảo Đại tự giao  ấn kiếm  thoái vị nên bị truất quyền thi đấu. Xin lỗi,  bị mất  ngôi vị  trong hoàng tộc . Bây giờ mời cả  nhà ta sang bên đây…”

Chờ cho nhóm “nhà ta” đi  xa  tôi  tần ngần đứng rước bài vị vua Hàm Nghi,Thành Thái, Duy Tân. .  Hàm Nghi, ông rất xứng đáng để  lớp trẻ noi theo, rất tiếc người  ta  ít khi đặt tên trường là Hàm Nghi trên đất nước rất cần lòng yêu nước  này. Nghe nói ở Huế có một ngôi trường tên Hàm Nghi nhưng nó đã bị giải tán sau năm 1975  và rồi đã được tái sinh sau 30 năm biến mất. Thành Thái, cám ơn những tư tưởng tiến bộ và bất khuất của ông với thực dân  Pháp. Duy Tân, Ông thật dũng cảm khi dám từ bỏ vàng son  của vương quyền để hướng về một giá trị  đích thực của một người dân Việt yêu nước.

Được có lần  đứng trước bàn thờ và nói lời  tôn kính với ba vì vua yêu nước  tôi thật sự xúc động.. 

Tôi  rời hoàng cung qua những lối đi có bóng mát của những cội sứ già trăm  năm .Buổi chiều cuối cùng  ở Huế tôi dành cho chùa Thiên Mụ. Tôi chọn bác xe ôm lớn tuổi ,  mong rằng  bác chạy xe  cẩn thận  . Đường lên chùa Thiên Mụ chạy ven bờ sông Hương đẹp quá . Nước sông không bao giờ cạn, không bao giờ đục và không bao giờ ngừng chảy. Tôi dám nói  như thế vì không có một mảng bèo lục bình nào trôi trên sông. Không có nhà ổ chuột quay lưng ra sông, không có bao ny lông, rác rến trôi lềnh bềnh. Cám ơn người dân Huế đã giữ gìn cho dòng sông  trở thành biểu tượng cho nét đẹp xứ Huế.

Càng lên thượng nguồn, sông Hương càng đẹp. Chùa Thiên Mụ  nằm trên đồi cao . Tôi dặn bác xe ôm đứng chờ  còn tôi ráng  trèo lên những bậc cấp dẩn lên chùa. Chùa không có gì hay hơn các lăng tẩm nhưng  thật thú vị được ngắm nhìn sông Hương từ tầm cao của chùa Thiên Mụ.

Hình như có ai đang đứng sau lưng.Tôi quay lại. Bác xe ôm  đã leo lên tháp từ hồi nào.

Bác lể phép:

-“Thưa cô, tôi muốn chỉ cho cô chổ để chiếc xe hơi đã chở Hòa Thượng  Thích Quảng Đức  Đức đi tự thiêu”

 Bác xe ôm dẩn tôi ra sau chùa để ngắm nhìn chiếc xe màu xanh được cất giử cẩn thận như một  vật chứng lịch sử.

Giửa  đường trở về, bác xe ôm bổng dừng xe. Bác lôi trong giỏ xe ra một chai nước trà.:

-“Mời  cô uống nước”

Ngụm nước mát  của bác xe ôm thật ngon. Cám ơn những người Huế chơn chất.

Đi ngang   nhà trưng bày tranh  Lê Bá Đảng, tôi nhờ bác tài xế dừng lại để tôi vào xem tranh. Nơi triển lãm là một biệt thự màu trắng  nằm trên đường Lê Lợi ,ven bờ sông Hương.  Không gian nội thất  tỉnh lặng với rất nhiều tác phẩm nửa như tranh, nửa như phù điêu. Không hiểu nhiều về hội họa tôi vẫn thích thú với cách trưng bày vô cùng sang trọng, vô cùng quý phái ở bảo tàng Lê Bá Đảng.

Bổng dưng, tôi nhớ đến Trịnh Công Sơn và tôi xin bác xe ôm chở tôi qua cầu  Gia Hội để thăm  con đường Trịnh Công Sơn.

Cũng giống như đường Hàn Mạc Tử được ưu ái  nằm trên bờ sông Như Ý, đường Trịnh Công Sơn  là một  con đường thơ mộng nhìn ra một dòng sông lộng gió.

Tôi trả tiền xe và nói với bác xe ôm.

“Tôi sẽ tìm một quán cà phê và ngồi nghỉ ở đây khá lâu, cám ơn bác, bác  có thể về được rồi”

Chắc sẽ có nhiều quán cà phê  trên con  đường này.. Chắc sẽ có những sân vườn  xanh mát  để bạn bè và những người yêu nhạc ngồi lặng ngắm  sông nước, mây trời nghe lại những ca khúc  quen thuộc.

“Chiều trên quê hương tôi

Nắng phơi trên màu ngói non tươi

Gió sẽ mang một mùa sẽ tới

Sẽ mưa lâu hoặc cơn nắng dài” .

                                    (TCS)

 Nhưng  quá là  thất vọng. Ở đây toàn là quán nhậu. Một dãy hàng quán  tạm bợ vắng tanh vào ban ngày nhưng chắc chắn sẽ vô cùng ầm ỉ  vào buổi tối.. Mấy ông chủ mặc quần tà lỏn đang  nằm ngủ trưa trên bàn , dưới đất chai thùng, lăn lóc. Chợt thấy tấm bảng “Diểm Xưa”. Hỡi ơi!  dưới hai chữ Diểm Xưa có hình đầu con cọp nhe răng và  hàng chữ Biere Larue.

Đi gần hết con đường  mà chẳng tìm đâu ra một  chổ ngồi nghe nhạc, tôi  đành tìm một gốc cây ngồi nhìn ra bờ sông lô xô mấy chiếc thuyền rồng.

Đặt tên đường Trịnh Công Sơn là quá sớm chăng? Không cho phép  phổ biến  ca  khúc Da Vàng mà  lấy tên ông đặt  cho  một con đường.thì thật là mỉa mai.

Dường như có ai đứng sau lưng. Tôi quay lại. Bác xe ôm  lể phép”

-“ Thưa cô,Tôi chờ  chở cô về”

Lần này tôi thấy bác lấy  trong túi ra một cái ống trợ thính.

“Tôi bị nặng tai cô à”

Trời ơi, hóa ra  cả một buổi chiều tôi đã ngồi sau lưng  một bác tài khiếm thính!!!

Nhưng bác hiền lành, tử tế quá. Bác xe ôm, chị bán bún bò, cô chủ khách sạn Quỳnh xưa …đã  cho tôi  những  cảm  tình đẹp về người Huế.

Tôi rất  hài lòng với  chuyến thăm Huế. Sẽ đáng tiếc nếu  tôi không được một lần trong đời  nhìn ngắm dòng sông Hương  , những đồi thông tuyệt đep ở thượng nguồn . và  những “đường phượng bay mù không lối vào”

Nhớ câu thơ của Bùi Giáng

“Thưa rằng xứ Huế bây giờ

Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương”.