Tham diễn gồm 14 đoàn từ ngày 10 đến ngày 16 tháng 10 năm 2015 tại Hà Nội, Nhà hát Múa rối Norwich Anh không tham dự vì lý do riêng. Những đơn vị đua tài còn lại 13 đoàn, nhà hát: Nhà hát múa rối Grand Mechant Petitloup Bỉ, Đoàn Múa rối Des Chemis Đe Terre Bỉ, Hội Nghệ thuật Pum Sovanna Cam Phu Chia, Nhà hát Rối bóng Annafabuli Đức, Nhà hát Múa rối quốc gia Lào, Đoàn Múa rối HTWE OO Myanma, Nhà hát Reflection Moscow Nga, Đoàn Múa rối Wanlu Philippine, Đoàn Múa rối Phuket Thailang, Nhà hát Múa rối Việt Nam, Nhà hát Múa rối Thăng Long, Đoàn Nghệ thuật Múa rối Hải Phòng.

                        Biểu diễn chào mừng Festival mở đầu đêm thứ nhất bằng vở rối Hào quang từ qúa khứ của Nhà hát Múa rối Thăng Long, những ngày tiếp theo 13 đơn vị đua tài. Nhà hát Múa rối Thăng Long dự thi vở Trái tim người mẹ, tác giả NSUT Nguyễn Đăng Tiến, đạo diễn NSND Nguyễn Hoàng Tuấn. Đoàn Múa rối Htwe OO: Sự đa dạng của múa rối dây truyền thống Myanma. Đoàn Múa rối Phuket Thailang: Câu chuyện Bantaraka Jataka, Con chó và cái bóng. Nhà hát Savana Phum vở Sokacha, Nhà hát rối bóng Annafabuli Pedro và Luna. Nhà hát Múa rối Việt Nam vở Tôn Ngộ Không ba lần đánh Bạch Cốt Tinh, Đạo diễn NSUT Nguyễn Tiễn Dũng, Nhà hát Múa rối quốc gia Lào vở Arts Kabong Lao, Nhà hát Múa rối Thăng Long vở bale múa rối nước Bay lên từ mặt nước, tác giả, đạo diễn NSUT Chu Lượng. Nhà hát Múa rối Việt Nam vở múa rối nước Chuyện tình đầm Dạ Trạch, tác giả, đạo diễn Hồng Hà, ca từ Phan Huyền Thư, Đoàn Nghệ thuật Múa rối Hải phòng vở Đảo Giấu Vàng, NSND Vương Duy Biên phóng tác từ tiểu thuyết của Stevenson, Đạo diễn NSUT Xuân Thấm, âm nhạc Phú Quang. Nhà hát Múa rối Grand Mechant Petitloup: Feulles Mortes. Đoàn Múa rối Roppets Puppet Philippine diễn các trò múa rối nhảy dance Micheal Jackson, nhạc poprock nhịp sống đương đại. Nhà hát Múa rối Moscow Nga: Các điệu dân vũ Kalinka-Malinka. Đoàn múa rối Des Chemins De Terre, Richard diễn rối, ảo thuật đường phố. Nhà hát Múa rối Việt Nam vở múa rối cạn: Vũ điệu hoa quỳnh, tác giả NSND Nguyễn Thùy Trang, dạo diễn NSUT Nguyễn Tiến Dũng, âm nhạc Hạnh Nhân. Festival mang đến nhiều hình thức thể loại rối truyến thống đương đại, mỗi đoàn, mỗi nước một sắc màu văn hóa  phản ánh sâu đậm những nét sinh hoạt đời sống dân tộc bản địa xưa và nhịp sống con người đương đại. Liên hoan mở rộng sự hiểu biết lẫn nhau giữa các nền văn hóa nghệ thuật, phản ánh những nét tương đồng khác biệt, sự phát triển múa rối tại mỗi quốc gia dân tộc, vùng lãnh thổ.

                        Nhìn từ Festival qua các trò múa rối, vở diễn giữa các nước mang đặc điểm chung: Bảo tồn, phát triển múa rối truyền thống trước nhịp sống toàn cầu hóa. Sự khác biệt có đoàn, nhà hát bảo tồn giữ nguyên múa rối truyền thống như nhà hát rối bóng Annafabuli Đức. Nhiều đoàn nhà hát làm mới múa rối truyền thống theo hai hướng: Một, giữ nguyên nghi thức cổ, trước khi khai trò xin lễ tạ thần linh, sau diễn tích truyện cổ kết hợp ánh sáng đèn letd, phóng to hình ảnh… cách tân đôi chỗ như các trò diễn của nhà hát Sovana Phum, Nhà hát Múa rối Grand Mechant Petit Loup Bỉ. Hai, tạo dựng trò diễn mới phản ánh văn hóa con người nhịp sống trẻ thời toàn cầu hóa, con rối diễn nhạc dance, poprock, hòa nhập các trào lưu ca nhạc Mỹ. Pestival mang đến một số nhóm múa rối, ảo thuật gia đình phát triển sân khấu đường phố, nghệ thuật đại chúng bùng nổ gây bão người xem. Múa rối, ảo thuật đường phố đang thịnh hành tại các nước phát triển những năm đầu thể kỷ XXI, đưa nghệ thuật trở lại dung dị tự nhiên đa thể hỗn đồng, mọi người tham diễn cùng nghệ sỹ thưởng thức, sáng tạo đại chúng. Liên hoan mang lại tầm nhìn hướng phát triển sân khấu nghệ thuật thị trường, múa rối dân gian muốn tồn tại phải làm mới truyền thống. Sân khấu múa rối, ảo thuật đường phố phát triển ghệ thuật đại chúng, không phải cứ kinh viện mới là nghệ thuật, nghệ thuật nằm ngay trong cái đẹp bình dị tự nhiên đời sống ngày thường. Nghệ sỹ múa rối Bỉ, biến mọi chất liệu vật thể trong cuộc sống thành con rối biểu diễn sống động: Chiếc tất thủng, cái áo, tờ báo cũ nát… Đôi găng tay thành hai con rối diễn ta bi kịch tình yêu Romeo, Juyliette. Kết thúc câu chuyện tình ông gây bất ngờ mang triết lý mới: Tình yêu là bất tử! Bằng cách cho hai nhân vật sống lại-Hạnh phúc bên nhau.

Nhìn người mới ngẫm đến ta! Nhiều tiết mục, vở rối Việt Nam hay dẫn giải trò nhời, nhiều lời lấn át trò diễn múa rối. Múa rối đang bị chèo hóa, kịch hát, kịch nói hóa múa rối, cần đưa múa rối trở lại bản thể: Nghệ thuật múa rối, đặc trưng ngôn ngữ múa hành động. Dù là vở rối, hay trò rối thì ngôn ngữ múa là chủ thể sáng tạo thay vì lời dẫn, đối thoại ồn ào náo nhiệt qua các nhân vật múa rối. Đặc trưng múa rối: Nghệ thuật xếp trò, nghệ thuật tạo hình con rối, ngôn ngữ hành động mô tả sống thực kỳ ngộ. Các trò lẻ, vở diễn nên sử dụng ngôn ngữ hành động con rối với âm nhạc không lời. Lời trong vở rối là móc nói tích trò, còn lại để con rối trình diễn bẵng ngôn ngữ hành động mô tả. Tích truyện múa rối nước bạn ít lời, trò diễn thì không lời. Nghệ thuật tạo hình con rối nước ngoài đa phần tả thực, con rối Việt Nam đa phần tả thần. Riêng con rối đương đại một số trò, vở diễn nhân vật tả thực. Con rối dân gian nghệ nhân tả thần, đây là sự khác biệt múa rối truyền thống.

Tham dự liên hoan sân khấu thử nghiệm lần thứ IV, nhiều vở rối thử nghiệm thành công các thể loại rối: Rối dây, rối que, rối bóng, rối búp bê, rối khăn, rối người, rối mặt nạ, rối các chất liệu vật thể, nghệ thuật rối, ảo thuật đường phố. Ban tổ chức thành công nội dung sân khấu thử nghiệm, khác biệt sân khấu thể nghiệm. Thử nghiệm đi tìm cái mới, còn thể nghiệm làm lại cái cũ thể nghiệm xem để kiểm tra một nhận định. Ví dụ một nhà nghiên cứu nói: “ Vở múa rối Thạch Sanh trước đổi mới diễn ba đêm không còn người xem, nay dựng thể nghiệm diễn lại 300 đêm còn bị khán giả yêu cầu phục vụ tiếp…Nhà hát Múa rối Việt Nam làm thử nghiệm, phục hồi nghệ thuật rối dây, vở Vũ điệu hoa quỳnh mang đến nhiều cảm xúc mỹ lệ hóa con rối. Một vở diễn xuất sắc thể hiện màu sắc con con rối trắng trong tinh khiết của vẻ đẹp hoa quỳnh chủ đạo sân khấu, chất liệu con rối làm từ cây tre mang triết lý nhân văn sâu sắc như nội dung câu chuyện kịch. Vở rối đã kiệm lời, nhưng còn đôi chỗ nói nhiều, song vở diễn mang tính thực dụng cao. Sân khấu mở ra một thế giới sinh cảnh kỳ thú, như thấy bóng dáng các nhân vật cổ tích về loài côn trùng, nhiều cảnh diễn con rối tạo hình đẹp thơ mộng lãng mạn. Nội dung cốt chuyện nhẹ nhàng nhân hóa hoa quỳnh cô gái sinh đẹp bị bọn quỷ bắt dâng lên chúa đất, chúng mưu toan hủy diệt dung nhan nàng nhưng trước vẻ đẹp thánh thiện chinh trắng của hoa quỳnh,  mọi cái ác đã bị khuất phục. Vở diễn này, sau liên hoan sân khấu thử nghiệm sẽ còn nhiều show doanh thu những năm tới như vở Tôn Ngộ Không…Chỉ đơn giản bởi vẻ đẹp kỳ ngộ con rối, nội dung câu chuyện hấp dẫn chinh phục tuổi hoa.

 Sau Festival Sân khấu múa rối Thử nghiệm quốc tế lần thứ IV, để lại nhiều bài học mới về bảo tồn, phát triển múa rối cổ truyền, hiểu biết cảm thông sự tương đồng khác biệt giữa các nền văn hóa. Hướng phát triển nghệ thuật đương đại, sân khấu nghệ thuật thị trường, nghệ thuật đường phố, tiếp thu tinh hoa văn hóa nghệ thuật nhân loại, bảo vệ bẳn sắc văn hóa nghệ thuật dân tộc, hội nhập toàn cầu hóa.      

    (Vở Múa rối: Vũ điệu hoa quỳnh-Ảnh NHMRVN).

               Hà Nội 16-10-2015.