Viết cho tập thơ Song Tử của Như Quỳnh de Prelle

Tại sao người ta viết? Đó không phải là để có tác phẩm. Có thể bởi vì nhà văn có một sức khoẻ mong manh, một thể tạng quá yếu đuối...đối với đời sống đang đi xuyên qua, với những tác động của nó đang diễn ra nơi ông ta" (Gilles Deleuze, De la Supériorité de la Littérature Anglaise-Américaine trong Dialogues)

@

Tôi muốn bắt đầu cuộc khai phá Song Tử bằng một trò chơi chữ nghĩa, chữ nghĩa của Như Quỳnh de Prelle bằng cách trích ra bất chợt những  câu thơ trong những bài thơ.:

“cô bé ấy bẻ đi một cành hoa thơm trong lúc giận hờn

cô ấy giết một con sâu trong tưởng tượng

những mầm xanh như nhú lên

thầm trách sao buồn quá cuộc thế này

nàng  đang đi trên dây giữa hai trái tim của hai người đàn ông

của hiện thực và thi ca

những con đường tình yêu còn vẹn nguyên ký ức

nước mắt của em

thấm vào da thịt dòng máu nhiệt đới buồn

nắng không thể cạo hết nỗi buồn của nàng

những trái tim đầy vết xước, nước mắt rõ trên máu

em chôn những nỗi buồn vào đá nghìn năm nguyên vẹn

mặt trời trên đầu lưỡi trong cái nắng nực

có lúc cô ấy gào thét trong im lặng trong bóng đêm trùng trùng

bản tính của đàn bà được sinh ra từ loài mèo

nàng biến thành một con sâu

rồi sinh ra cả một đàn sâu

những nụ mầm mọc trên thân cây già

từ xa một cây gỗ lớn mục ruỗng

mỗi cá nhân

tìm đường sống cho riêng mình

tự do của nàng là tự thân nàng

và sự thật là hạnh phúc luôn có máu thịt chia ra

có những lúc như người điên

có những lúc như một người hiền

tôi đã nhìn thấy từ phía sau lưng mình

như trong gương chiếu hậu

em bật khóc giữa cơn mưa hạ chí của mùa hè

khi nhìn thấy tim mình sưng tấy

những cơn thở dài không phải là yếm thế

nỗi buồn lặn sâu cào sới những rạn nứt

có lúc sự phản bội là một nụ cười

và tôi nằm xuống

trong hầm mộ

chả ai còn biết đến tên

trên mảnh bia mòn”

Và đó chỉ là một số rất nhỏ trong những điều đáng đọc về thơ Như Quỳnh de Prelle

Tôi đã qua giai đoạn đọc và nghiền ngẫm thơ tình. Đây lại là những vần thơ dành cho Song Tử của Bảo Bình. Dành cho và không dành cho. Bởi tôi nghe vang vọng tiếng riêng nàng. Dành cho mọi người và không dành riêng ai. Trong tình thơ, Như Quỳnh de Prelle trải nỗi niềm tự nhiên và da diết, trong sáng và nồng nàn. Nhưng tôi chú ý mảng thơ đời của Như Quỳnh de Prelle, Nàng quan sát đời lạ lẫm và nhìn xuyên vào tận thâm sâu. Chúng toát ra từng mùi riêng từ khuôn mặt, con chữ, tình yêu, nụ cười và cả mùi của ngày mai:

“nhận ra trên một và những khuôn mặt

mùi của hôi tanh

quyền thế

nhận ra trên những con chữ

mùi của khát khao yếu mềm

thầm kín đong đưa

nhận ra trên một lời nói

mùi của giả vờ

 dối trá

nhận ra trên một tình yêu

mùi của kim cương

chả có hoa hồng

nhận ra trên một bàn cờ

mùi của thắng thua

thí tốt

…..

Nhận ra trên một nụ cười

Mùi của đớn đau

 buồn chán

Ngày mai

ra đi

Ngày mai

oán thù

Ngày mai

 chết còn chi

Ngày mai

Cõi thế mù lòa dang dở

mùi của tận thế”

(Như Quỳnh de Prelle, Mùi, Song Tử)

Những dòng thơ không vần, những con chữ không mới, đơn sơ như cánh đồng hoa dại lắc lư theo gió ngàn nhưng sao tôi cũng nghe ra những mùi đời phảng phất giữa tầm nhìn của người đàn bà có lẽ có khuôn mặt buồn miễn cưỡng sống giữa đời say. Trong một bài phỏng vấn của Đặng Thơ Thơ, Như Quỳnh de Prelle đã nói:

“Đa dạng và đa nhân cách. Là chính tôi. Trầm cảm trên từng con chữ là tôi. Trong thơ, cũng không cần trạng thái thăng bằng mà cần sự tự do, tự do. Cần vượt qua những nhàm cũ, những xáo trá của ngôn từ…”(Như Quỳnh de Prelle)

Như Quỳnh de Prelle đã trông thấy những đôi mắt có mùi của nỗi niềm không thốt nổi thành lời để đớn đau dự tri một n thế hệ tương lai. 

“những đôi mắt quặn

của những người đàn bà có học

không có hy vọng

không có ngày mai

từ tâm vô định

của những người đàn ông thối tha

rục ruỗng tinh hoàn

có thế hệ n cho đôi mắt quặn

thiếu sinh lực

không sự sống

bần cùng trong đống vật chất hàng hiệu mùi Tàu”

(Như Quỳnh de Prelle, Ký ức, Song Tử)

Những câu nhận diện về hạnh phúc  của Như Quỳnh de Prelle cũng

là một trải nghiệm chân thật về cái giá đắng cay của nó:

“tôi nhận ra hạnh phúc là màu đó

của máu

màu tím của những vết thâm

hằn sâu của sẹo

sẹo của tình yêu

sẹo của thời gian

sẹo của bất hạnh

thịt da nào cũng như nhau

bầm giập nào cũng đớn đau”

(Như Quỳnh de Prelle, Màu của sẹo, Song Tử)

Như Quỳnh de Prelle vốn từng là nhà sản xuất phim độc lập, viết kịch bản và hoạt động truyền thông. Có bài thơ Nỗi buồn trên cây đã được chuyển thể thành phim ngắn với tên mới là Tối 30 và được trình chiếu tại Liên hoan phim Canne năm 2014. Đó cũng chính là thế mạnh của dòng thơ tự nhiên Như Quỳnh de Prelle. Cô đọng và sâu lắng. Đơn giản trong ngôn ngữ nhưng đa ngữ nghĩa. Như Quỳnh de Prelle thích thể hiện thơ từ trái tim lên giấy và cô gọi đó là thơ tự nhiên để phân biệt với dòng thơ nhân tạo, vốn vẫn còn gò bó bởi kỹ năng, hình thức:

“Nhịp điệu của thơ nhân tạo như những âm thanh kêu răng rắc từ những khớp nối của robot, có lúc nó lặp đi lặp lại như kiểu THT bị mắc kẹt giữa tự do hay không tự do, giữa vắt dòng hay xuống dòng đúng mực, giữa những lý thuyết hay những tạp chí thơ đã từng giết đi những bài thơ tự nhiên đẹp nhất của loài người” (Như Quỳnh de Prelle, Thơ nhân tạo, Song Tử,)

Nếu chỉ cô đọng thơ Như Quỳnh de Prelle trong vài dòng, có lẽ cảm giác của Hồ Đăng Thanh Ngọc gợi được cho ta nhiều cảm xúc về thơ Như Quỳnh de Prelle’

“Khi đọc tập thơ này, tôi đã nhiều lần mở cửa sổ để thở, để thoát khỏi thế giới thơ đang bị đốt cháy bởi nham thạch, xem lại thế giới ngoài kia mình đang nhìn lại có tồn tại thực hay không?” (Hồ Đăng Thanh Ngọc)

Riêng tôi muốn gởi thêm cho độc giả một bài thơ

BUỔI SÁNG PHỦ ĐỊNH

Như Quỳnh De Prelle

 

“Dự báo thời tiết hôm nay âm vài độ

tin về người cha của bạn vừa qua đời

lạnh giá nhớ Hà Nội

đào phai

cúc vàng nắng đỏ

buổi sáng hôm nay

tôi không muốn đọc những bảng tin về bóng đá

về những cái chết

và những kẻ bệnh hoạn tâm thần

về những ngày lịch sử đi qua

đầy xác chết hận thù

làm sao dân tộc này tha thứ cho nhau

làm sao chúng ta thương nhau nhiều hơn

cho những người đang sống

tôi sợ hãi những dòng người trên mạng

đùn đùn nhau trên chiếc cầu qua sông

sập xuống

chìm sâu trong sa mạc tuyết

và trên cả những tảng băng trôi

không bao giờ vữa ra

buổi sáng hôm nay

tôi phủ định tuổi 40 đang đến

trên đôi bàn tay nhỏ bé

làn da trắng muốt

tôi đã khác của thời thanh xuân

tôi đã già đi

và biết im lặng

biết cách thức sống

biết ích kỷ

biết nói Không

và lựa chọn

những khoảng nhìn

đứng xa những cách trở

không chạm vào những ồn ào

buổi sáng phủ định

trong bồn tắm

bọn trẻ gọi mẹ ơi

nước đang trôi

những bông hoa trên mây

và bầu trời xanh ngát

tôi sẽ ra công viên

nhìn lên những giọt nước đọng trên những đốt cây

lắng nghe sự sinh sôi

tràn đầy

mùa xuân đang đến

hoa hồng sẽ nở

cả những chùm đỗ quyên xa lạ

người ta nói với nhau

về món miến xào lòng gà với tỏi và nước tương

tết của một người xa quê nhà

không còn bánh chưng

không còn chả lụa bún thang

soup miso, kim chi và cơm trắng shushi

và ADN luôn là An Nam chính hiệu

người đàn ông vẫn ngủ trên giường

buổi sáng chủ nhật

radio cũng không mở tự động như mọi ngày

Chào tháng 2 của những người mang nước”

Đó là một bài thơ đậm thương hiệu Như Quỳnh de Prelle. Bạn có nghe ra một khúc phim đời. Như Quỳnh de Prelle đã nhìn đời bằng cặp mắt nhi bất hoặc, từ lâu.

19-09-2018