Thư Quán Bản Thảo số 1 - Tháng 10-2001

       Thời gian như ngựa chạy tên bay. Thoáng chốc, TQBT đã hai mươi tuổi. Chẳng thể ngờ! Những người chủ trương dù lúc ban đầu đang ngấp nghé ở tuổi hưu xứ Mỹ nhưng vẫn còn mạnh tay khỏe chân, đầu óc, trái tim còn nồng nàn chữ nghĩa. Nay cộng thêm hai mươi năm, nghĩa là hai mươi lần sức lực đã giảm, đi đứng đã phải cần đến cái chân thứ ba, cộng thêm bệnh tật thời “máy móc rệu rạo” hoành hành. Họ chỉ còn lại trái tim mạnh mẽ với tình yêu văn chương và một tình bạn keo sơn, gắn bó. Văn chương thật diệu kỳ và thật đẹp biết bao!

       Điển hình trong suốt ba ngày của tháng 7 năm nay, từ ngày 14 đến ngày 16, “nhóm Doãn Dân” gồm mười người từ những tiểu bang xa xôi đã cùng tụ họp đến nhà anh Trần Hoài Thư mang thêm sinh khí, tiếng nói cười nồng ấm cho ngôi nhà đã từ lâu hiu quạnh vì vắng bóng hiền nội của anh hiện trú ngụ trong nursing home. Họ đã giúp vệ sinh nhà cửa, vừa nói chuyện văn thơ: về nhà văn Doãn Dân, về những lần làm báo, đi sưu tập ở thư viện các Đại học Cornell và Yale của Hoa Kỳ, ... Ba ngày ấy đã được chị Doãn Cẩm Liên – con gái nhà văn Doãn Quốc Sỹ – ghi lại trong bài Thư Quán Bản Thảo và Trần Hoài Thư “Lì” đi trên số TQBT 94, tháng 8/2021:

... ba ngày dường như dài vô tận, với tràn trề âm thanh vui, với dư thừa màu xanh tưng bừng. Chúng tôi nói cười ròn tan, đọc thơ nói thơ, kẻ tung người hứng. Ai nấy đều vui vì có nhau.

Ba ngày khó quên

Cháu hỏi số 46

Chủ đề về Doãn Dân

Chú nói chú không còn

Nhưng sẽ in cho cháu

Thế rồi hai chú cháu

Cùng nhau xuống căn hầm

Cháu xếp giấy xếp trang

Chú dán bìa dán gáy…

       Cũng từ chuyến viếng thăm này, anh Nguyễn Đình Hiếu, một kiến trúc sư – con rể của nhà văn Doãn Quốc Sỹ, đã giúp anh thực hiện cuốn “Trần Hoài Thư - Thơ Tuyển Toàn Tập” ^[1] lộng lẫy và sang trọng từ nội dung đến hình thức đi kèm một bookmark do chính anh Hiếu sáng tác cũng thật tuyệt vời.

       Nhà văn Phạm Văn Nhàn, người bạn đồng hành với anh trong bao nhiêu năm nay, là người giới thiệu với thân hữu về cuốn thơ này. Chi phiếu giúp trang trải in ấn và bưu phí sẽ gửi thẳng đến anh Trần Hoài Thư. Email gửi đi, ai cũng muốn sở hữu một cuốn. Anh Hai Trầu Lương Thư Trung lên tiếng trước: “Và để cho tiện và đỡ tốn công, anh Thư có thể gởi sách chung với địa chỉ anh Nhàn, tôi sẽ ghé anh Nhàn nhận sách luôn cũng được”. Tiếp đến, anh Trần Bang Thạch nảy ra ý kiến ăn mừng rất hay: “Tui cũng vậy nhen. Gởi chung về nhà PVN. Tụi tui ghé lấy. Sẵn nói với anh Hai Trầu, PVN & các bạn Houston: Sao mình không nhân ngày nhận sách tại nhà PVN rồi mình đi cà phê cụng ly xây chừng mừng thơ THT luôn. Đáng ăn mừng lắm chớ?”

       Sách về. Thế là hôm qua, thứ bảy 18/9/2021, hai anh Phạm Văn Nhàn và Tô Thẩm Huy cùng các anh chị Phan Xuân Sinh, Phạm Quang Tân, Túy Hà, các anh Lương Thư Trung, Trần Bang Thạch, Cái Trọng Ty, Bùi Hữu Vừa, Phạm Tương Như, anh Lãm – phu quân của chị Lê Thị Hoài Niệm, Đặng Toản... đã hẹn nhau ra quán cà phê La Madeleine (Houston, Texas) để nhận và chúc mừng tác phẩm mới này của anh Trần Hoài Thư. Những hình ảnh do anh Hai Trầu chụp gửi cho xem thật cảm động. Có cà phê và cả face-time với anh Trần Hoài Thư từ New Jersey và anh Nguyễn Lệ Uyên từ Tuy Hòa. (Cũng nói thêm, những ngày gần đây, anh THT đã không được khỏe lắm, có lúc mệt thở không ra hơi, giọng nói rất nhỏ thì thào... nhưng vì đang rất vui, nên anh đã face-time được với các anh chị ở Houston). Và có cả rượu champagne chúc mừng cuốn “Trần Hoài Thư - Thơ Tuyển Toàn Tập” nữa. Thật vui hết biết!

      Anh Trần Hoài Thư như “người đi trên mây”: Tôi cảm thấy tôi là người hạnh phúc hơn ai hết. Lan can gỗ giúp tôi vịn lên xuống thang hầm, nhưng lan can tình bằng hữu văn chương giúp đôi chân tôi mạnh hơn, vững chắc hơn...

Cùng nâng ly chúc mừng Thơ Tuyển Toàn Tập Trần Hoài Thư

(Ảnh: Hai Trầu, 18.9.2021)

       Điều làm tôi khâm phục và ngưỡng mộ anh hơn hết là ý chí và niềm đam mê văn chương của anh rất mạnh mẽ. Stroke thì mặc stroke, anh ráng tự tập luyện bàn tay và trí óc bằng cách gõ những bài văn thơ trên phím chữ của máy vi tính thay vì những cách tập therapy thông thường mà các bác sĩ và y tá ở bệnh viện yêu cầu. Tôi đã rất mừng vui khi cuốn sách “Hôm nay đi chùa Hương” của Mai Thảo do anh tự sưu tập và đánh máy đã có rất ít lỗi so với trước đây. Cũng nên ghi điểm ở chỗ này cho Bác sĩ Trần Quí Thoại, con trai anh, người đã luôn khuyến khích, nâng đỡ tinh thần cho anh đặc biệt trong thời gian này. Tôi chưa từng được gặp hay liên lạc, nhưng luôn nghĩ đây là một bác sĩ rất giỏi. Vì sau cơn stroke quật anh từ tháng 6/2020, những tưởng TQBT phải chấm dứt cuộc hành trình sau 18 năm liên tục bên bạn đọc, anh đã định rao bán tất cả máy móc dành cho việc in ấn. Nhưng Thoại không cho. “Ba cứ để đó, chừng nào khỏe, Ba lại tiếp tục làm...” Và còn đi mua thêm mấy thùng giấy “để Ba in sách”. Bác sĩ bệnh viện khuyên không nên lái xe, nhưng anh vẫn tự tập để khi cần có thể lái gần trong thành phố như đi chợ, ra tiệm lấy thuốc, hoặc đi bưu điện gởi báo hay đến nursing home thăm chị Yến... khỏi phải lệ thuộc vào con quá nhiều:

Nửa năm, xe ụ driveway

Không đột quỵ mà nằm ngày nằm đêm

Nửa năm không tiếng máy êm

Buồn người trong vách buồn lên cõi ngoài

Nửa năm thời gian quá dài

Tôi xa xe, xe xa người, cả hai

Giờ đây, tôi liều mạng cùi

Không cho, tôi tự cho tôi một lần

(Lái xe trong thời hậu stroke – Trần Hoài Thư - Thơ Tuyển Toàn Tập)

       Sức làm việc của anh thật đáng nể. Sau số TQBT 86 phát hành vào tháng 10/2019, trong bài viết “Chúc Mừng Thư Quán Bản Thảo 18 năm cùng bạn đọc” ^[2], tôi đã ghi lại tất cả các số TQBT từ đầu. Nay lấy dấu mốc đó, tôi xin kê tiếp ra đây, đặc biệt để thấy thời kỳ hậu stroke, TQBT phát hành liên tục, hầu như hai hoặc ba tháng một lần, và lại còn thêm những ấn bản đặc biệt:

- số 87 – tháng 12/2019

Chủ đề: ĐINH CƯỜNG và BÍCH KHÊ

Giới thiệu tạp chí VĂN HÓA Á CHÂU

- số 88 – tháng 2/2020

Chủ đề: TƯỞNG NHỚ NGUYỄN NAM CHÂU (1929 – 2005)

- số 89 – tháng 6/2020

Chủ đề: THƠ VĂN MÙA ĐẠI DỊCH

- số 90 – tháng 10/2020

CẢM TẠ VĂN CHƯƠNG

Hồi ức của TRẦN HOÀI THƯ

- số 91 – tháng 1/2021

Chủ đề: ĐẦU XUÂN LỘC MỚI

giới thiệu Việt Thạch Nguyễn Thụy Đan

- số 92 – tháng 3/2021

Chủ đề: TUYỂN TẬP THƠ VĂN

- số 93 – tháng 6/2021

Chủ đề: HẠNH PHÚC và KHỔ NẠN

- số 94 – tháng 8/2021

Chủ đề: VIẾT VỀ VĂN CHƯƠNG THỜI CHIẾN

Văn liệu sưu tập đặc biệt: Phan Trước Viên và những viên đạn oan nghiệt

- số 95 – tháng 10/2021

Chủ đề: TẠP CHÍ CHÍNH VĂN

     Và những ấn bản đặc biệt:

1. BÃO – tháng 6/2020

Hợp tuyển thơ văn của Trần Hoài Thư

Tuyển chọn những bài đã đăng trên blog Trần Hoài Thư

2. MAI THẢO – BÀI VIẾT Ở TRANG CUỐI - tháng 5/2021

Sưu tập 32 bài tùy bút của Mai Thảo

trên tuần báo Khởi Hành từ năm 1969 đến 1971

3. MƯỜI TÁC GIẢ: RONG CHƠI CHỮ NGHĨA CÙNG PHẠM VĂN NHÀN – tháng 6/2021

4. HÔM NAY ĐI CHÙA HƯƠNG – tháng 9/2021

Góp nhặt những Hạt Vàng của Mai Thảo

trên tạp chí Nghệ Thuật & Vấn Đề

       Chưa kể anh đã sưu tầm và thực hiện flipbook đưa lên blog phần lớn các tạp chí phát hành tại miền Nam trước năm 1975. Gần đây là nguyệt san Tiền Phong (do Cục Tâm Lý Chiến QLVNCH ấn hành được phổ biến sâu rộng trong hàng ngũ sĩ quan QLVNCH) và các tạp chí Chính Văn, Văn Hữu...

Như một kẻ tật nguyền còn yêu cuộc đời

Vào những ngày của tuổi già còn lại

Tôi trì cán dao

Tôi dán keo vào gáy sách

Tôi layout từng bài

Tôi xếp trang

Làm bìa

insert bốn phụ bản màu

Bởi tôi yêu chữ nghĩa

Bởi đó là linh dược giúp tôi quên đi

Nếu không tôi sẽ điên

Vâng, đời tôi bây giờ đã khánh tận

Tôi không còn cách để đút từng muỗng cơm vào miệng em

Tôi cũng không còn cách để làm em vui mỗi ngày

Tôi nói bao lần vĩnh biệt

Nhưng ước ao lái xe về nhà dưỡng lão

để thấy một người thân yêu khổ nạn

Thêm một số báo nữa ra đời

chứng tỏ rằng tôi không bỏ cuộc

Tuần đến là Spring Break rồi

Tôi đón chào mùa xuân

bằng một đứa con lộng lẫy

(Đã phát hành TQBT số 92, tháng 3/2021 - Trần Hoài Thư)

       Nhân dịp Thư Quán Bản Thảo tròn 20 tuổi và đang bước vào năm thứ 21, em cầu chúc hai anh Trần Hoài Thư và Phạm Văn Nhàn được luôn mọi điều lành, sức khỏe khá hơn. Để tiếp tục là người nối nhịp cầu cho thế hệ chúng em và những thế hệ sau biết được văn chương miền Nam đã có một thời kỳ vàng son rất đẹp, rất nhân bản. Nhờ vậy, lớp trẻ hiểu được thêm về cuộc chiến đã qua để từ đó họ sẽ có cái nhìn đúng đắn, chân xác hơn, nhất là trong tình trạng thông tin một chiều dễ bị bóp méo và bôi nhọ. Để TQBT vẫn còn là mái nhà ấm cúng sẻ chia cùng anh em những văn chương và những tình bằng hữu rất hiếm quý mà không tiền bạc nào có thể mua được.

11.9.2021 – 20.9.2021

Tham khảo:

[1] https://tranhoaithu42.com/2021/09/10/tran-hoai-thu-tho-tuyen-toan-tap/

[2] https://www.dutule.com/a9402/tran-thi-nguyet-mai-chuc-mung-thu-quan-ban-thao-18-nam-cung-ban-doc