Tôi mang tự truyện đến nhà Ron trong làng Trung Châu vào một buổi sáng chúa nhật để thảo luận phần tiếp theo .
“ Cám ơn Ron . Nhờ bạn tôi mới biết nhiều điều anh tôi đã giấu kín. Cha tôi đọc xong cuốn tự truyện, gọi anh là đứa con bất trị. Ông bảo, nó đã bị một giáo sư chuyên nghề móc nối học sinh vào các đường dây hoạt động bí mật trong các phong trào phản chiến gây bất lợi cho Nam Thường. Đây là nguyên nhân Trác Lập bị Nam Thường đưa vào quân trường Địa Khố...” Tôi cho Ron biết quá khứ của Trác Lập.
“ Tôi không cần loại thông tin nầy. Bạn không cần phải dịch. Các nội dung khác trong sách nói gì…?” Ron hỏi.
“ Nói về hai đoạn đời quân ngũ của anh tôi.Đoạn đầu kể lại hoạt động của một chuẩn úy chỉ huy trung đội thám kích như tôi đã cho bạn biết”
“ Đoạn sau thế nào ?” Ron hỏi.
“ Nói về công việc của một Sĩ Quan điều hành hậu cứ.”
“ Tại sao đang chiến đấu mà lại điều hành hậu cứ ? ”
“ Cha tôi giúp tiền đưa anh tôi về hậu cứ, sau khi anh phục vụ chiến đấu một thời gian đủ dài, đây là tiêu chuẩn để người ta cứu xét.”
“ Tôi muốn biết chi tiết công việc nầy…” Ron yêu cầu.
Tôi kể lại những chi tiết theo nội dung của tự truyện…
“ Trác Lập về làm sĩ quan điều hành Hậu cứ và quân số của bảy Đại đội Thám kích và tám Trung đội Tình Báo .Đây là một chỗ làm béo bỡ ít ai ngờ tới .Các Đại đội nầy độc lập về tổ chức hành chánh và tác chiến ,chịu sự chỉ huy điều động của Sư đoàn. Tất cả 15 đại đội nầy có một khối quân trang quân dụng hạch toán riêng,có kế toán riêng để báo cáo. Xe của Đại Đội có một Jeep, một Dodge ,mỗi trung đội thám báo có một Dodge với tiêu chuẩn xăng dầu kèm theo dồi dào.Chưa kể hàng quân tiếp vụ sung túc cho binh sĩ và gia đình. Khi Trác Lập nhậm nhiệm vụ, trong văn phòng có khoảng 25 đến 30 nhân viên gồm Hạ sĩ quan và binh sĩ. Một dãy nhà riêng biệt cho ban điều hành. Ngồi vào cái ghế của Đại Úy Sĩ quan Điều hành trước đây, Trác Lập gọi các người phụ trách các nhóm công việc hàng ngày trong văn phòng đến họp mặt tại CLB( căn tin). Mọi việc thông qua dễ dàng,chỉ một rắc rối nằm trong cái tổ đời sống nhiều lợi lộc của một thượng sĩ già .Ngồi vào ghế Sĩ quan Điều hành ,kiêm luôn sĩ quan phát ngân cho mấy Đại đội đóng ngoài thành phố, Trác Lập có thêm khoảng lương phụ trội. Nhiều bất ngờ khác đến với anh ta : một lính kiễng lên văn phòng hớt tóc cho anh và một thợ may lên đo ni tấc may cho Trác Lập mấy bộ quần áo nhà binh. Tên lính còn đem theo hai đôi giày da bóng loáng.Tài xế và xe đưa đón ngày hai buổi đi làm,nhưng Trác Lập chưa bao giờ lạm dụng làm việc cho cá nhân.Mười lăm đơn vị đặc biệt có quân số xấp xỉ một trung đoàn. Nhu yếu phẩm nhà binh viện trợ càng dồi dào khi cuộc chiến càng leo thang. Quân số tăng nhanh và giảm cũng rất nhanh do qui luật chiến trường. Hễ có tổn thất thì có bổ sung…”
Ron lên tiếng :
“ Quản trị Nhân Viên trong quân đội là ngành chuyên môn có quyền lực đáng nễ .Tổng Quản Trị Nhân viên là nơi tập trung mọi quyền lợi thụ hưởng thành quả cống hiến trong đời binh nghiệp của quân nhân mọi binh chủng . Gia nhập ngành nầy phải học khóa sĩ quan Tổng Quản trị . SQ nầy biết nhiều chuyện khuất tất ở hậu cứ…”
“ Đúng vậy.” Tôi kể tiếp. “ Lý lịch quân nhân chiến đấu rất phức tạp. Có thể một người cùng có tên trong hai ,ba thứ lính,họ nhãy từ sắc lính nầy qua sắc lính khác. Trác Lập từng thấy một tên lính đang ở thám kích,ít lâu sau trở thành địa phương quân,hoặc biệt kich. Sự thay đỗi sắc lính như vậy làm lợi cho ngành kế toán lương bỗng,quân trang ,quân dụng .Về vũ khí, Trác Lập chưa thấy có báo cáo đào ngũ, vậy ta phải hiểu họ đã mang theo vũ khí khi chuyển đổi sắc lính. Nhưng rồi thời thế thay đổi. Cái gọi là béo bỡ của Trác Lập chuyển qua người khác…”
“ Bầu sửa của SQ điều hành hậu cứ ? ” Ron mỉa mai…
“ Lại có chuyện tìm cách trốn lệnh hành quân bằng những chiêu trò không ai ngờ tới ” Tôi tiếp lời Ron. “ Trác Lập cho biết một số binh lính và vài sĩ quan mới ra trường không chịu đi hành quân, tìm cách ở lại hậu cứ Tiểu đoàn. Con số nhiều quá, có đến vài ba chục người . Thường vụ Đại đội phải đưa họ vào trại giam chờ đưa tiếp ra đơn vị hành quân. Một tin xấu úp mở đến với Trác Lập, nói rằng,sau hành quân trở về ,ông Thiếu tá Tiểu đoàn trưởng sẽ cho người thay thế anh. Chắc chắn đã có bọn xấu đâm thọc với vợ ông ta về Trác Lập, chuyện rất bình thường trong khu tập thể gia binh ….
Trong hai ngày tiểu đoàn hành quân,ở hậu cứ xẩy ra chuyện binh sĩ tự bắn vào chân tay với mục đích gây thương tích để nằm bệnh viện ,trốn ra trận... Việc này cũng là cái cớ để quy trách nhiệm cho sĩ quan hậu cứ thiếu kiểm soát, để lính trốn trại. Trong gần 30 người trốn lệnh hành quân có hai sĩ quan, một trung sĩ ,còn lại là lính say rượu và lính trẻ hiền lành.
Tên trung sĩ vô kỷ luật rất hung dữ, nó là thành phần bất hảo giết người. Có lần giữa hàng quân, nó đứng phắt dậy nói khich bác và tỏ thái độ chống đối , Trác Lập nghiêm khắc đến sát nó tát vào mặt và hỏi tại sao ăn nói hổn láo với chỉ huy như thế! Nó tĩnh bơ, còn hăm dọa "Thiếu ủy nhớ cái tát này, nghe chưa ! ". Trác Lập nhìn thẳng vào mặt nó và quay lưng ra ngoài. Về văn phòng, Trác Lập suy nghĩ nhiều về chuyện đã xẫy ra. Rất bất ngờ, tên trung sĩ rón rén vào gặp anh xin lỗi. Trác Lập nhìn vào mặt nó một hồi, rồi dịu giọng bảo nó,có lỗi mà biết xin lỗi là tốt. Nó vừa ra cửa,một thiếu ủy bước vào cho Trác Lập biết anh đã khuyên nó phải vào xin lỗi . Ông thiếu úy nầy trốn hành quân nhiều lần nhưng Trác Lập đã bỏ qua không buộc tội . Người ta quý mến Trác Lập ,họ cho là người tốt bụng... Trác Lập nghi ngờ tên trung sĩ chống chính phủ,là người của đối phương cài cắm, vì vài tháng sau Trác Lập nghe tin từ chiến trường hành quân nó cải vã với sĩ quan chỉ huy và rút súng bắn chết SQ nầy.”
“ Hậu cứ còn gì nữa không ?” Ron có vẻ suy nghĩ và hỏi.
“ Còn chuyện mất quan tài ở nhà xác Bệnh viện!” Tôi nói.
“ Trời ! Chuyện ly kỳ ! ” Ron xoay người tập trung lắng nghe. Tôi kể tiếp…
“…Mùa hè năm đó, Trác Lập theo dõi các Đại đội Thám Kích đang tham gia chiến trận, thương vong không đáng kể. Có một bình nhì quân dịch tên X. tuổi còn nhỏ vừa ra đơn vị tác chiến thì tử trận....Mọi thủ tục hậu sự đã hoàn tất và đã điện thư về gia đình tử sĩ. Thông thường nếu quá một tuần, linh cửu vẫn còn ở nhà xác thì bắt buộc phải đưa ra nghĩa trang mai táng. Nhà xác luôn nặc mùi xác chết, nên các quan tài khi tẩm liệm xong phải được bọc tôn kẽm, nơi đặt lính cửu phải luôn đốt nhang trầm nghi ngút để làm át mùi tử khí đang phân hủy. Nơi đặt linh cửu có tên gọi là Nhà Vĩnh Biệt cũng là nơi chờ chuyển thi hài về với thân nhân giá đình bằng máy bay hoặc xe tải quân sự.Khi có hành quân theo chiến dịch thì đơn vị phải cắt cử người cảnh giữ để bàn giao linh cửu cho gia đình nhận và đơn vị phải lo xe chở thì hài và thân nhân về quê quán hoặc lo máy bay quân đội cho họ . Nếu thân nhân không đến nhận, thì cho mai tang thi hài ở nghĩa trang . Đơn vị phải nhanh chóng kịp thời hoàn tất thủ tục tài chánh cho thân nhân tử sĩ : tử sĩ phải có tiền tử tuất, mai táng, các phụ cấp tử sĩ hàng tháng ...tức là làm trọn gói trợ cấp lâu dài...cho các đối tượng chính sách…
Nói về hậu sự của tử sĩ X. Chuyện thật bất ngờ, mới vừa tẩm liệm xong, lính cửu được bọc tôn kẽm để chờ trong vòng một tuần nếu gia đình thân nhân không đến nhận thì hài thì đơn vị sẽ chôn cất. Đơn vị đã cắt cử chuẩn úy Th. mới ra trường túc trực nhang khói lính cửu trong thời gian vài ngày để chờ thân nhân. Gia đình tử sĩ nhận được điện thư báo tử ,người Mẹ và ông chú ruột đã kịp đến đơn vị để làm thủ tục nhận thi hài. Hôm đó nhằm ngày thứ bảy cuối tuần, họ đã có mặt tại đơn vị đại đội TK lúc 10 giờ sáng và đến văn phòng gặp Trác Lập để làm các thủ tục hành chánh phụ cấp..., nhưng chúng tôi chưa dẫn họ đến nơi đặt lính cửu tử sĩ.
Bất ngờ khoảng mười một giờ sáng, một tin rúng động xẩy ra : " quan tài tử sĩ X. đã bị mất". Ông Thượng sĩ già thường vụ Đại đội TK nơi có tử sĩ X. cùng với Trác Lập trong văn phòng điều hành kín đáo bàn tỉnh cách giải quyết vụ việc .Nếu Đại đội THDSĐ và Văn phòng BTLSĐ biết được chuyện nầy cả bọn Trác Lập sẽ bị chết chùm. Họ cùng nhau giải quyết vấn đề bằng cách mời bà mẹ và người chú ruột của tử sĩ đi ăn cơm trưa. Ăn xong bố trí họ nghỉ ngơi chờ đợi ở ngoài phố cách xa văn phòng của Trác Lập . Khi xong việc, Trác Lập cho xe đón họ vào lãnh trợ cấp các loại và đi thăm mộ tử sĩ.Đầu giờ chiều , hai hạ sĩ quan phụ trách mai táng và Trác Lập cùng đi liên hệ với Đội quản lý nghĩa trang quân đội . Họ trình bày tình huống cấp bách phải xin một phần mộ vô danh thay thế mộ tử sĩ X.. Nghe được câu chuyện, người sĩ quan già phụ trách Quản lý nghĩa trang vui vẻ hiến kế : ông ta sẽ kiếm một ngôi mộ vô danh có sẳn trong nghĩa trang rồi điền tên tử sĩ binh nhì quân dịch X. số quân, tên cha mẹ quê quán , nơi ở để ông ta ghi vào sổ bộ. Ngôi mộ vô danh nầy chính là mộ của một tử sĩ của quân đội Bắc Thường. Trác Lập đã kịp làm ngay tấm bia mộ mới chuẩn bị đặt vào ngôi mộ vô danh.Thiếu tá chỉ huy trưởng chở theo hai thân nhân gia đinh ra thăm mộ tử sĩ X . Một Thượng sĩ thường vụ đại đội ra đón thân nhân gia đình và cho biết hôm nay đơn vị sẽ dựng bia mộ để gia đình khấn vái vong linh tử sĩ. Nói chưa dứt lời, hai thân nhân lăn đùng ra kêu khóc, thảm thiết. Một lúc sau,họ lui ra đứng một bên để người của nghĩa trang đặt bia mộ. Trác Lập nói lời chia buồn với thân nhân và thông báo mời họ về văn phòng để nhận toàn bộ tiền trợ cấp tử tuất và 15 tháng lương của tử sĩ. Thông thường phải đợi chờ vài ngày mới làm xong thủ tục hành chánh. Nhờ sự tận tình của các cấp dưới trong ngày chủ nhật và trong buổi sáng thứ hai đầu tuần ,hồ sơ trợ cấp tử sĩ đã hoàn tất. Bà mẹ đang ngồi với người em chồng bên ngoài hàng ghế khách, được mời vào phòng để biết kết quả tài chánh. Số tiền được lãnh tất cả là 150.000 đồng, tiền Miền Nam (tương đương hơn 70 ngàn dollar) . Đặc biệt Trác Lập cũng báo cho họ biết thủ tục trợ cấp hàng tháng ,ba tháng lãnh một kỳ tại tỉnh lỵ của bà . Trác Lập đã hoàn tất hồ sơ đưa cho bà về nộp tại Tỷ Cụu Chiến binh tỉnh lỵ. Vì số tiền này quá lớn , anh ta căn dặn họ phải hết sức cẩn thận lúc lên xuống xe. Người hạ sĩ quan phụ trách tài chính đưa họ lên Ban Tài chánh Kế toán ĐĐTHD SĐ lãnh tiền. Hai thân nhân tử sĩ đã trở lại phòng làm việc của Trác Lập để nói lời cảm ơn. Bà mẹ tử sĩ chỉ có một con trai duy nhất vừa chết trận.Số tiền đã xoa dịu nỗi đau của người mẹ tỉnh lỵ nghèo khó.” Tôi ngừng đọc xem phản ứng của Ron.
“ Tại sao để mất quan tài ?” Ron hỏi.
“ Do một chuẩn úy tên Th. bỏ gác. Th. chịu trách nhiệm để mất quan tài tại Nhà Vĩnh Biệt . Anh ta sẽ bị kỷ luật. Trác Lập gọi Th. ra trình bày tình huống. Th. nói, sáng thứ bảy anh vừa đi ăn cơm trưa chưa được nữa giờ, khi trở lại thấy ở nhà Vĩnh Biệt có đoàn xe GMC nhà binh đến rồi quay ra. Th. vào nhà Vĩnh Biệt phát hiện quan tài của binh nhì X. bị mất. Những người có mặt lúc đó cho Th. biết xe GMC thuộc đơn vị của SĐ bạn đến nhận xác, nghe họ cãi nhau về cái tên và số quân trên quan tài , một là của trung sĩ nhất X. và một là của binh nhì quân dịch X. ..., không biết tại sao lại có một người đứng ra nói cứ cho quan tài của binh nhì X. lên xe, rồi họ vội vàng ra đi…”
“ Kiểu làm việc tắc trách …” Ron lắc đầu.
“ Nhưng đọc hết tự truyện, tôi thấy Trác Lập cũng có nhiều việc tốt .Cha tôi buồn vì anh nhưng anh cũng là người cương trực.” Tôi gián tiếp bênh vực Trác Lập trước mặt Ron.
“ Đó là chuyện riêng của gia đình bạn. Nhưng nếu chuyện cá nhân phổ biến đến mức trở thành chuyện xã hội, ta cần ghi nhận như một đặc sản của xã hội đó, phải không ?” Ron hỏi tôi.
“ Có thể như vậy.”
Tôi trả lời và kể về đám tang qua phố của một thiếu tá tử trận…
“Trác Lập đã tìm ra kẻ gây chuyện hiểu lầm, đó là bà vợ thiếu tá sếp của anh, nghe lời bọn xấu. Chuyện là lâu nay về hậu cứ tiểu đoàn gần hai tháng, Trác Lập chưa hề biết là tiểu đoàn, ngoài các nhà kho của các Đại đội nằm trong doanh trại, còn có cái kho riêng cất giấu vật liệu và xăng dầu ngoài luồng, ngoài sổ sách của tiếp liệu, tiếp tế. Họ cất giấu nửa làm của riêng nửa mang đi đút lót cho cấp trên - là các bà vợ của các đại đội trưởng ,tiểu đoàn phó, trưởng ban..... Nhưng chủ yếu là của riêng chưa tẩu tán được...Nhân một dịp Bộ Tổng Tham Muu có chủ trương cải thiện bếp ăn binh sĩ, các hậu cứ phải có vườn rau, chuồng nuôi heo, gà. Khi tiểu đoàn phải nuôi 20 con heo, Trác Lập mới biết ngoài doanh trại còn có mấy dãy nhà lợp tôn vách ván, ngăn ra cho gia đình vợ con binh si ở,gọi là trại gia binh . Có một dãy nhà không dùng để ở,mà dùng làm kho vật liệu xây dựng như cọc sắt hàng rào kẽm gai,xi măng,gỗ váng và nhất là mười mấy thùng xăng 20 lít ....Đây là cái kho hàng ngoài luồng, cộng thêm mấy tên lính trốn hành quân là lính có nghề làm mộc,xây nhà... Trác Lập đã xây ngăn một phần dãy nhà này làm nơi nuôi heo. Thật ra đây là vùng cấm địa ,trước đây chưa có sĩ quan hậu cứ nào bước vào,Trác Lập là người đầu tiên hay lui tới làm bọn chúng khó chịu vì cảm thấy bất an khi anh ta vô tình nêu rõ lý do không nên để các thùng xăng trong dãy nhà gỗ này,nếu xãy ra cháy nổ thì đi tù cả đám. Trác Lập muốn họ di dời đến chỗ khác. Vì đây là nơi an toàn cất giấu vật dụng bất hợp phá, Trác Lập gặ phải chống đối mạnh từ vợ của ông thiếu tá và tôi tớ đàn em, trong đó có trung sĩ coi về quân xa thu vén xăng dầu. Chính tên trung sĩ nầy làm ông thiếu tá hiểu lầm Trác Lập tìm cách xâm phạm quyền lợi gia đình ông.Đang lúc tìm cách giải quyết mâu thuẫn, một buổi chiều vào doanh trại sớm hơn để trực,hai binh sĩ phụ trách báo cáo quân số của các đại đội chạy đến gặp Trác Lập báo tin thiếu tá đã tử trận lúc 2 giờ trưa và chiến trận hiện vẫn đang căng thẳng . Trác Lập liền chạy nhanh vào phòng truyền tin theo dõi diễn biến trận đánh trên bộ đàm và nghe rõ giọng nói của trung tá trung đoàn trưởng thay vì giọng ông thiếu tá TĐT.
Thiếu tá tử trận, chuyện đâm thọc nói xấu không còn ám ảnh Trác Lập, bây giờ anh ta cần làm những gì phải đạo đối với cấp trên.
Cuộc hành quân vẫn đang tiếp diễn, thi thể thiếu tá tiểu đoàn trưởng chưa lấy ra khỏi khu vực giao tranh. Đêm nay, bên nầy chiến tuyến phòng thủ, Trác Lập chờ đến ngày mai, còn bên kia họ đã rút lui trận địa hoặc bố trí trận địa mới để nghênh chiến hay di chuyển đến địa bàn khác để tránh giao tranh.
Trác Lập nằm trên giường bố xếp nhà binh,suy nghĩ cộng việc ngày mai phải lo đám tang và nhiều công việc do thương binh chuyển về. Trác Lập đã khấn vái vong linh người xấu số : "Anh hãy yên tâm an nghỉ! Việc anh hiểu lầm tôi là do vợ anh nói lại theo lời của mấy đứa tôi tớ.Vợ anh cùng tuổi với vợ tôi,nhưng con anh đông đến 5 đứa còn nhỏ bé, nếu tôi còn làm ở hậu cứ Tiểu đoàn ngày nào thì bằng cách nào đó tôi sẽ trình xin đất bên ngoài doanh trại để xây cho vợ con anh một ngôi nhà bằng vật liệu có sẵn trong kho ngoài luồng của tiểu đoàn . Tôi hứa sẽ làm đám tang Anh hoành tráng đầy đủ nghỉ thức Phật giáo ."
Sáng sớm hôm sau gia đình thiếu tá mới biết hung tin.Trong lúc chờ đợi thì hài chở về hậu cứ,Trác Lập lên gặp Thiếu tá Trung đoàn phó Chiến Tranh Chính Trị hỏi về công việc mai táng .Trác Lập gợi ý là đám tang Tiểu đoàn trưởng lần này không nên làm đơn sơ như đám tang của Tiểu đoàn trưởng năm trước mà gia đình binh sĩ và dân chúng có lời xì xầm không hay. Là Sĩ quan phụ trách CTCT,ông biết ngay việc cần phải làm. Ông nói với số tiền cho đám tang theo quy định của ban tài chánh thì rất ít và hỏi Trác Lập lấy đâu ra để làm đám tang lớn.Trác Lập hiến kế : thiếu tá gọi xuống hậu cứ tiểu đoàn thông báo thiếu tá có buổi họp tại hậu cứ gồm các hạ sĩ quan tiếp liệu, thường vụ tiểu đoàn và sĩ quan hậu cứ để nghe chúng tôi phổ biến lệnh của trung đoàn.
Buổi họp diễn ra chưa có mặt Trác Lập lúc khai mạc.Khi trung đoàn phó vào vấn đề tổ chức đám tang, Trác Lập mới rón rén bước vào phòng.Ông trung tá nói chặn đầu ngay :
“Tiểu Đoàn nào cũng có quỹ đen tiền mặt.Nay Tiểu đoàn trưởng tử trận thì xuất quỹ này lo đám tang. Cho tôi biết quỹ còn bao nhiêu ?”
“ Còn hơn một trăm ngàn đồng.” Trác Lập trả lời ngay.
“ Còn tám mươi hai ngàn.” Thường vụ tiểu đoàn đỉnh chính.Vậy là Trác Lập đã có tiền để thực hiện đám tang như ý định.Đến trưa hôm đó,thì hài vẫn chưa được trực thăng đưa về hậu cứ. Trác Lập đi thẳng vào nhà của tang chủ gặp bà vợ và người cha của Thiếu Tá , và bàn việc đám tang. Trác Lập báo là Trung đoàn cử anh ra để lo đám tang. Anh nói luôn vì có Thiếu tướng Tư lệnh đưa tang nên mộ sẽ không chôn ở nghĩa trang quân đội vì ra khỏi 2-3 km thì mất an ninh,nên phải tìm nghĩa trang gần thành phố. Họ hỏi nghĩa trang nào? Trác Lập nói luôn là nghĩa trang Phật giáo . Về quan tài Trác Lập dự trù mua thứ gỗ tốt giá cao,nghi thức tang lễ Phật giáo,có nhà sư tụng kính .vân vân.Trác Lập không cho biết đám tang này do tự anh đứng ra lo mọi việc nhờ moi tiền ở các góc tối nhà binh. Anh ta làm theo lời khấn vái tình cảm đối với vong linh người xấu số, chứ không có lệnh của cấp trên là phải làm hoành tráng. Thấy Trác Lập còn trẻ, cấp bực nhỏ nên người nhà tang quyến rất coi thường , họ nghĩ việc nầy phải là sĩ quan cao cấp làm chứ anh là Thiếu Úy thì làm được gì. Thật ra,đám tang nhà binh thường rất đơn giản , cứ cho ứng lương và các thứ phụ cấp, rồi đưa thi hài về nhà để gia đình tổ chức theo ý muốn . Gia đình tang quyến nầy đòi hỏi nhiều chuyện quá đáng làm ông Trung đoàn phó rất bực mình và không tiếc lời khuyên Trác Lập chịu đựng vì bị hành hạ chạy tới lui lo quá nhiều đòi hỏi lặt vặt…
Trong lúc chờ đợi trực thăng chuyển thi hài về ,buổi trưa hôm đó Trác Lập cùng ba người trong tiểu đoàn ra phố để chọn lựa mua một cổ quan tài tốt và đẹp nhất. Họ mua chiếc quan tài bề thế với giá sáu mươi hai ngàn đồng - trị giá bằng 3 tháng lương của một trung ủy có vợ 3 con. Trác Lập trở về, biết được đã có trực thăng bốc thương binh và thi hài tử sĩ, trong đó có thi hài thiếu tá Tiểu đoàn trưởng ,Trác Lập liền cho người ra phố đưa quan tài về.
Có thể quá xúc động vì bất ngờ chưa thấy người chết mà lại thấy chiếc xe chở về cổ quan tài lộng lẫy đang vào cổng nhà, người nhà tang quyến xúm ra la lối,trong đó có ông cha chồng và bà vợ như muốn đòi trả quan tài, đòi mua cái tốt hơn . Ông Thượng sĩ thường vụTiểu đoàn liền đến gần bà vợ nói về giá trị của chiếc quan tài. Cả gia đình im lặng nhưng lại vặn vẹo hỏi tại sao không bói xem ngày,giờ tốt để đưa quan tài về nhà! Trác Lập không biết trả lời thế nào... sau đó cũng cho đưa vào nhà. Trác Lập vào Trung đoàn báo cáo công việc khó chịu ở nhà tang quyến. Trung đoàn trưởng bảo Trung đoàn làm gì có tiền ,Trác Lập đề nghị lấy quỹ đen của tiểu đoàn ...
Có tiếng còi xe trước cổng nhà,đó là chiếc xe cứu thương chở thi hài của Tiểu đoàn trưởng nằm trên băng ka . Bên ngoài sân chật người hàng xóm đứng xem .Bên trong phòng sau, nhóm người nhà đòn vào tắm rữa thì hài. Trác Lập quan sát kỷ xem vết thương nào đã quật ngã Tiểu đoàn trưởng. Phía màn tang trên mặt bên phải đã bị một viên đạn xuyên thũng qua nón sắt bảo vệ! Viên đạn không trổ ra phía màn tang bên trái. Như vậy nó đã nằm ngay trong bộ não. Khi thi thể sạch được đặt lên chiếc ghế bố,với bộ quần áo vét sĩ quan đã soạn sẵn,Trác Lập nói với bà vợ "chị nên tự tay phụ giúp mặc đồ cho anh.” Chị ta dừng khóc và đến mặc áo cho anh. Khuôn mặt xác chết qua hai ngày đã ngã sang màu vàng nghệ - báo hiệu đến thời điểm sắp phân hũy ! Chị vợ vào lấy son phấn của mình tô lên mặt chồng lần cuối.
Năm nhà sư khai kinh làm lễ nhập quan.Thi hài nằm trong quan tài, trên là lớp vãi sô bên dưới là một lớp tro xơ dừa có hoạt tính khử mùi và lớp trà lài . Còn mấy bao trà lài để chờ bên ngoài sẽ dùng tiếp khi nhập quan đóng nắp quan tài thì đổ đầy và chèn chặt hai bên.
Với nghi thức tụng kinh đám tang, các kinh bộ vãng sanh A DI ĐÀ, ĐỊA TẠNG , THỦY SÁM,được các nhà sư thay nhau tụng ngày,đêm, về khuya thì cài bằng cát sét tự động tụng đến sáng.
Tối hôm đó khách đến viếng tang.Chào tiễn biệt có vợ chồng ông tướng tư lệnh đứng bên linh cửu lần cuối.
Sau đám tang, Trác Lập được điều động trở lại Ban 1 Trung đoàn làm sĩ quan quân số chính thức …”
Nghe xong câu chuyện đám tang qua phố, Ron có nhận xét về Trác Lập :
“Trác Lập năng động. Làm được việc.”
“ Bạn nhận xét chính xác.” Tôi trả lời Ron. “ Trác Lập thiếu úy làm nhiệm vụ của một đại úy…Còn một vài câu chuyện đáng chú ý khác bạn có muốn tôi kể tiếp không ? ”
“ Cứ kể hết , biết được càng hay.”
Tôi kể tiếp,chuyện một đại tá bị thương nặng được chuyển vào bệnh viện quân y giải phẫu…
“ Nghe danh Trung Tá Ch., Trác Lập liên tưởng đến một sĩ quan chỉ huy có gương mặt dữ dằn,không khác một Trương Phi trong truyện Tàu.Ông Ch. đến thay trung tá Tr. Lúc nầy Trác Lập ở văn phòng làm việc theo chức năng của một sĩ quan Tổng Quản trị . Anh ta sẽ đến trình diện chỉ huy trưởng mới.. Đem theo một chồng giấy tờ, công văn định trình CHT duyệt ký, Trác Lập lên trực thăng bay đến cứ điểm hành quân vào một buổi chiều chiến trường yên ả…Hầm chỉ huy mới làm xong còn nguyên màu đỏ tươi của đất ba zan đựng trong các bao cát chồng xếp lên nhau. Các công sự chiến đấu cũng vừa mới hoàn tất. Đây là công sức mồ hôi của những lao công đào binh chuyển tải đạn và đào hầm tạo nên các công sự dưới quyền điều khiển của Trung đội trừng giới thuộc Đại đội Chỉ huy Cộng vụ của Trung đoàn. Vị trí đóng quân là ngọn đồi sát Quốc lộ, phía đông là triền dốc, sâu bên dưới là một thung lũng nối liền với dãy núi xanh, phía tây là con đường Quốc lộ tiếp giáp với chân ngọn núi đá . Đường quốc lộ có xe cộ lưu thông, có một chốt gác kiểm soát cho xe qua để bảo đảm an ninh cho tuyến đường.
Trác Lập dạo quanh tìm hiểu , làm quen các khu vực sinh hoạt trong căn cứ .Buổi chiều, trực thăng đáp xuống. Chỉ huy trưởng ,trung tá cố vấn ,hạ sĩ quan thông dịch viên và một lính Mỹ mang máy truyền tin , họ ra khỏi máy bay trong đám bụi đỏ quay cuồng như lốc xoáy và bước nhanh vào cứ điểm. Nhà bếp đang sửa soạn bữa cơm chiều trên một bàn dài với hai dãy ghế đủ cho 30 sĩ quan trong đó có Cố vấn và Trác Lập là thành viên mới.Đêm tối không có tiếng đại bác và tiếng súng nhỏ, căn cứ bình yên như đang hưởng thú vui cắm trại.Chỉ huy trưởng đã tắm rữa xong. Trác Lập vào ra mắt. Ông đang mặc bộ pyjama. Lần đầu đối diện với CHT, Trác Lập bình tĩnh đứng bên bàn làm việc. Ông đẫy chồng hồ sơ trình duyệt qua một bên, quay sang hỏi Trác Lập về những chuyện lùm xùm ở hậu phương. Trác Lập cứ theo thực tế trả lời chân thật chuyện đã xẩy ra.
Sau lần nói chuyện ngắn ngủi ấy, ông Ch. tỏ ra tin tưởng Trác Lập.Trung tá Ch. là người sống sót qua nhiều trận đánh ,có vết thẹo chí tử nơi gò má .Chiến trận mùa hè, Trác Lập chứng kiến ông hai lần bị thương thoát chết sau khi được thăng cấp Đại tá tại mặt trân.
Một buổi chiều ,hai chiếc trực thăng tải thương hạ xuống bãi đáp. Chừng vài chục người được đưa xuống sân đất, có ba xác chết, Trác Lập thấy đại tá Ch. nặng nhọc đứng dậy, nhưng bàn tay phải đã bị băng bó, sưng vù ,máu thấm đỏ lớp vãi băng.Xe cửu thương chở họ vào phòng chờ cứu chữa. Một tháng sau,ông Ch. khỏe mạnh trở lại. Tình hình chiến trận yên tỉnh , dân chúng sinh hoạt binh thường,. Để chuẩn bị cho kế hoạch hành quân mới, đại tá Ch., trung tá cố vấn Grand đi thị sát vùng rừng núi. Trên đường về căn cứ,máy bay vòng quanh quan sát mấy điểm cao chiến lược ở phía Tây nam, trực thăng chỉ huy bất ngờ bị đạn phòng không Miền Bắc ,bắn trúng từ dưới bụng trực thăng xuyên thủng băng ghế xếp. Viên đạn công phá đã xoáy sâu vào mông đít và nằm trong bàn quang đại tá Ch.! Đoàn bay thoát chết và máy bay vội chuyển hướng về căn cứ, báo động cho hậu cứ của Trác Lập để sẵn sàng ứng cứu. Trực thăng khác chở một đại tá đến ngay hiện trường ,thay đại tá Ch. tiếp tục chỉ huy hành quân.
Trên chiếc trực thăng bị thương , động cơ vẫn hoạt động và phi hành đoàn đang chờ người áp tải đại tá Ch. về BV quân Y cấp cửu. Hậu cứ không có ai áp tải Đại tá Ch., Trác Lập tự nguyện chui vào vòng xoáy cát bụi dưới cánh quạt máy bay, người lính Mỹ da đen xạ thủ ngồi bên hông cửa đưa tay kéo Trác Lập lên. Đại tá Ch. có phần yên tâm vì có Trác Lập bên cạnh. Trác Lập ngồi bệt xuống sàn máy bay, không thắt dây an toàn bên cạnh ông ta đang trong thế nằm ngữa, hai chân bất động. .
Trác Lập theo xe cứu thương vào Bệnh viện Quân y. Vừa đặt brancard tản thương xuống nền nhà ,bác sĩ quân y sơ khám ngay nạn nhân và đưa ngay vào phòng cấp cửu. Trác Lập đứng ngoài phòng chụp quang tuyến X.. Bác sĩ nhanh chóng ra ngoài thông báo cho anh biết tính trạng hiểm nghèo có thể cắt bỏ một chân sát đến khớp háng, nếu như không nối được động mạch đã bị mất đứt vài centimét và không giải quyết vấn đề máu đông cứng vì vết thương để lâu . Phải can thiệp ngay. Ca mỗ khó cần nhiều bác sĩ chuyên môn khác nhau, phải chờ đến hai giờ mới bắt đầu.
Nằm trên giường đẫy bệnh viện, đại tá Ch. hỏi Trác Lập bác sĩ nói gì! Trác Lập giấu không chobiết độ khó của ca mỗ. Gia đình đại tá Ch. điện thoại hỏi tình trạng thương tích của ông, Trác Lập nói không can gì cứ an tâm đã có anh bên cạnh. Ca mỗ bắt đầu với nhiều bác sĩ kể cả thực tập ! Khoảng 11 giờ tối một người trong phòng mỗ mang ra đưa Trác Lập một viên đạn 12 .7 ly lấy ra từ vết thương. Viên đạn xuyên phá bằng thép đặc ruột khác với đạn chì bọc đồng. Cả mỗ kéo dài đến 2 giờ sáng, bác sĩ trưởng ca ra ngoài dặn Trác Lập phải chờ 24 giờ sau mới kiểm tra lại vết nối động mạch có tiến triễn tốt không, máu có lưu thông tốt không, khi đó mới kết luận được.Nếu không thành công thì phải tháo khớp xương háng....
Suốt đêm trong phòng hồi sức, thỉnh thoảng Trác Lập bóp bàn chân bên bị thương so với bàn chân bên kia, dần dần anh thấy nó ấm dần lên , đó là dấu hiệu đầu tiên cho biết tình trạng bệnh nhân sẽ phục hồi .
Ba ngày trong phòng hồi sức, các ngón chân của chân bị thưong đã có cảm giác và các đầu ngón chân có các cử động nhẹ. Bác sĩ quân y cho biết chỗ nối ống động mạch đã tiến triễn tốt, hì vọng sẽ lành lặn. Nhưng đã qua ba ngày , chưa thấy vợ con gia đình đến với bệnh nhân, chỉ một Trác Lập bên cạnh. Trong ba đêm thức trắng trông coi bệnh nhân, có hai lần Trác Lập phải dùng băng vãi y tế thấm khô nước mắt chảy dài trên gò má bệnh nhân.Trác Lập nhận ra : người hùng đã khóc. Đến ngày thứ tư, chuẩn tướng tư lệnh Sư đoàn ghé BV Quân Y thăm và ủy lạo đại tá Ch.. Trác Lập trở về đơn vị sau khi trực thăng tiếp tế chở đội phục vụ của trung đoàn đến chăm sốc bệnh nhân…”
Tôi đóng lại cuốn tự truyện…
“ Hiện giờ người anh của bạn ở đâu ?” Ron hỏi tôi.
“ Tôi không rõ. Có thể cha tôi biết.” Tôi trả lời.
Cần biết thêm, sau vài năm làm nhiệm vụ sĩ quan hậu cứ, Trác Lập đã bất mãn với cấp trên, bị đưa trở lại đơn vị chiến đấu.Lần thứ hai tốn kém tiền bạc và công khó, cha tôi tìm được cách đưa anh về ẩn náu trong làng Trung Châu. Chúng tôi cứ nghĩ đã giúp Trác Lập yên lành thoát nạn, không ngờ anh lại gây chuyện rắc rối với Thibault, bắt chước kiểu nói “tên thực dân cuối mùa” của những người không ưa ông ta. Con người như anh không thích hợp sống trong ngôi làng trung lập . Trác Lập có thể gây tai họa cho gia đình nếu cha tôi không chuyển anh ra khỏi làng. Nghi ông nhờ viện trưởng Ricard dàn xếp và cũng do Thibault nễ tình cha tôi nên bỏ qua thái độ mất thiện cảm của Trác Lập. Cha tôi đã nặng lời với anh, đưa anh ra khỏi nhà. Trác Lập lặng lẽ ra đi sau khi nhận một số tiền do gia đình hỗ trợ.
“ Anh ta còn trong quân ngũ không ? ” Ron hỏi.
“ Nếu cha tôi không chuyển Trác Lập ra khỏi làng Trung Châu, có lẻ anh ta vẫn còn ở làng nầy.”
“ Bạn có cho tôi biết nguyên nhân anh ấy rời khỏi làng. Nếu Thibault và Ricard đồng ý cho Trác Lập trở về sống với gia đình, anh ấy có vui vẻ trở về không ?”
“ Được vậy là diễm phúc của gia đình tôi.”
“ Thibault bảo tôi tìm một người có khả năng quán xuyến một cơ sở sản xuất đồ gỗ, vì Trung Châu là vùng cận sơn, rất thuận tiện để đặt một nhà máy cưa… Tôi thấy người anh của bạn có khả năng làm việc nầy… ”
Tôi về gặp cha tôi, vui mừng nói rằng cuốn tự truyện đã cứu Trác Lập…Đây là lý do làng Trung Châu xuất hiện một trại cưa lớn bên cạnh một cơ sở sản xuất đồ gỗ mỹ thuật có tên thương hiệu là Công Ty Đông Việt…
(Còn tiếp)
