Con nít trong xóm rần rần chạy laị nhà thằng Quân, tuị nó bu đen bu đỏ trước hiên. Người lớn hiếu kỳ cũng xớ rớ chỉ trỏ… Thằng Quân bị lột trần truồng trói chặc vào cây cột, trên người nó hằn đỏ những vết roi chi chít. Cả đám còn đang nhốn nháo thì ông Thái từ trong nhà bước ra, lấy cái roi vừa quất túi bụi vừa tra gạn:

 - Đồ mất dạy, đồ con lai, nuôi mầy uổng cơm! Mầy ăn cắp tiền của bà nội, vậy tiền đó giờ giấu chỗ nào?

 Thằng Quân im lặng chịu đựng, mắt nó xanh lơ ngơ ngác như chú mèo con. Bà Cả, người mà nó kêu bằng nội vẫn ngồi trên bộ ván ngựa vấn điếu thuốc rê, bập khói phì phà, mùi thuốc lá khét lẹt, vẻ mặt bà không có một chút cảm xúc nào.

 - Đáng đời đồ con lai hư hỏng! Mày ăn cắp tiền tao, tao mới để ngàn bạc trong tủ sáng nay, vậy mà giờ không còn nữa. Mày không lấy thì ai vào đây?

 Thằng Tèo lanh chanh, không nghe cũng chẳng quan tâm ông Thái hay bà Cả chửi thằng Quân. Nó tinh nghịch chỉ chỏ:

 - Xem thằng lai kia nè tuị bay, da nó trắng còn hơn con gái!

 Thằng Tí chỉ chim thằng Quân, thắc mắc:

 - Sao chim nó trắng nhợt vậy? Còn tụi mình đen hin hà.

 Thằng Đực ra vẻ hiểu biết, tài lanh:

 - Thì con lai mà! Đứa nào lai mà hổng trắng? có vậy cũng hỏi.

 Tuị con Lài, con Lệ, Liễu… mắc cỡ đỏ mặt, thốt lên:

 - Đồ Vô duyên!

 Nói xong bỏ chạy đi chơi chỗ khác.

 Người ta nói, lúc thằng Quân một tuổi. Mẹ nó mang nó từ Sài Gòn về bảo:

 - Nó bị mẹ nó bỏ, tôi thấy tội nên mang về nuôi. 

 Nhà nội nó phản đối ầm ĩ, ông Thái cũng không chấp nhận nhưng bà Thái thì cương quyết không bỏ nó. Cuối cùng cả nhà cũng phải nhượng bộ bà Thái. Xóm giềng thì xì xầm:

 - Bà Thái lên sài Gòn làm sở Mỹ, ngủ với Mỹ sanh ra thằng Quân.

 Tiếng đời đơm đặt không biết đúng sai thế nào nhưng vô cùng khắc nghiệt. Người trong xóm kỳ thị ra mặt, người trong nhà hắt hủi và đối xử rất thậm tệ với nó. Thằng Quân trạc tuổi tôi. Bọn con nít trong xóm vẫn chơi chung và đi học chung với nhau, chỉ có thằng Quân là không được đi học. Nó phải ở nhà làm đủ việc, vậy mà cơm còn có bữa đói bữa no, riêng việc ăn đòn thì như cơm bữa. Mặc dù sống khổ sở, ăn uống thiếu thốn như vậy mà thằng Quân cứ lớn phổng phao. Nó cao hơn tôi cả cái đầu, da nó trắng, lông vàng hoe, mắt xanh như viên bi. Nhìn nó giống hệt mấy thằng Mỹ con trong phim cao bồi vậy. Có lần cả bọn kéo đi tắm sông, tuị con gái trong xóm cũng đi theo, vùng vẫy đã đời ở khúc sông chảy qua xóm chợ. Bọn con trai vạch quần so cu, lúc nào thằng Quân cũng thắng, nó cười đắc thắng. Tụi con Lài, con Liễu… bĩu môi:

 - Mấy thằng lai dâm thấy mồ, ai lấy nó có mà chết!

 Thằng Quân đáp trả:

 - Bộ mấy bà hổng thích to hả?

 Con Lệ chửi:

 - Đồ con lai mất dạy, ăn nói vô duyên!

 Thế là tan buổi tắm sông, ai về nhà nấy. Hôm ấy thằng Quân bị một trận đòn thừa chết thiếu sống. Ông Thái còn xích chân nó trước hiên nhà suốt đêm luôn. Tụi tôi nhiều lúc thấy tội cho nó quá, nhưng đâu biết làm gì hơn. Lần nào chạy chơi trong xóm về nó cũng bị đòn cả. Ông Thái chửi thậm tệ:

 - Thà nuôi chó giữ nhà còn có lợi hơn, nuôi mày chỉ tốn cơm vô ích!

 Cứ như vậy đấy, thằng Quân lớn lên trong sự tàn nhẫn và ngược đãi của đời. Nó không biết cha nó đã đành, còn bà Thái có phải là mẹ ruột của nó không nó cũng không dám chắc, vì bà Thái ra ngoài cứ nói nhặt nó về nuôi. Bà Thái cũng không bao giờ nói cho nó biết sự thật. Nhiều lúc thấy nó ngồi ủ rũ trông tội làm sao! Nó sống trong nhà ông Thái mà cứ như người dưng hay đứa ở vậy. Da nó trắng sáng mà đời nó tối đen, mắt nó xanh mà tương lai nó như lỗ đen vũ trụ. Tôi gần nhà nó, thường chạy qua chơi, mỗi lần nó bị đòn là tôi trốn đi, vì thấy cảnh ông Thái cầm roi quất trông thật dã man.

 Người ta bảo cuộc đời vốn vô thường, luôn thay đổi. Người đời mấy ai học được chữ ngờ! Một ngày kia người ở xóm chợ, xóm chùa, xóm đình…xì xầm bàn tán:” Nhà nào có nuôi con lai sẽ được đi Mỹ”. Có người còn tỏ vẻ rành rõi:” Ai không muốn đi thì bán, con lai có giấy tờ mười cây, con lai không giấy tờ ba cây”. Bà Tám bán bánh bèo xóm dưới kể:

 - Bà Ba Lượm nuôi một đứa lai đen, bán cho một gia đình ở Biên Hoà được bảy cây, mua xe cúp chạy kià.

 Mà quả thật, người ta thấy nhà bà Ba Lượm bỗng dưng khá giả, có xe cúp đỏ khé chạy nhong nhong khắp xóm.

 Ông Thái lên xã làm giấy cho thằng Quân, tay chủ tịch ỡm ờ:

 - Tôi biết thằng Quân ở nhà ông mười mấy năm nay, nhưng nó không có giấy khai sanh, làm sao nhập hộ khẩu nhà ông được! làm vậy là trái nguyên tắc!

Ông Thái nài nỉ:

 - Cán bộ giúp em, em sẽ hậu tạ!

 Y laị thủng thẳng:

 - Con lai có giấy tờ mười cây, con lai không giấy tờ ba cây, vậy ông tính sao?

 Ông Thái vặn vẹo hai bàn tay:

 - Dạ, cán bộ tính sao em cũng chịu.

 Y huỵch toẹt ra luôn

 - Giờ làm giấy khai sanh và nhập hộ khẩu cho nó phải tốn một cây, phải chia cho mấy chỗ chứ mình tôi không làm hết được!

 Ông Thái chịu giá một cây, chừng tháng sau thì thằng Quân thành người hợp pháp trong hộ khẩu nhà ông Thái, mặc dù nó đã sống mười mấy năm ở đấy!  Ông Thái laị vô thị xã làm hồ sơ. Tại phòng pháp lý của sở có khá nhiều người cũng chung hoàn cảnh như ông, họ cũng đang làm hồ sơ xuất cảnh. Một người quen giới thiệu ông Thái với tay cò, y bảo:

 - Bác vào trực tiếp phòng tư pháp thì lâu lắm đấy, có khi cả năm cũng không xong, tốn kém cũng không phải ít. Nếu bác  chịu thì tôi bao trọn gói và bảo đảm trong vòng năm tháng bác sẽ có đầy đủ hồ sơ hợp lệ!

 Y đòi ba cây vàng, ông Thái kêu mắc quá thì y bảo:

 - Ba cây mà nhiều cái nỗi gì, Sau này qua Mỹ lấy laị mấy năm hồi!

 Sau một hồi cò kè, y đồng ý bớt cho một chỉ, giao trước một cây, khi nào hồ sơ đầy đủ thì giao nốt phần còn laị.

 Ông Thái từ sở trở về kêu vợ:

 - Bà nó đi chợ coi có gì ngon ngon mua nấu cho thằng Quân ăn ít bữa, thằng nhỏ cao mà ốm quá cũng khó coi!

 Thằng Quân vẫn tỉnh bơ, mắt xanh lơ rất mông lung, không biết nó vui hay buồn. Từ hôm đó đời thằng Quân khác hẳn đi.  Kế đó lên Sài Gòn phỏng vấn đậu, Ông Thái về quê mở tiệc ăn mừng. Bạn bè và bà con lối xóm ăn uống tưng bừng, họ còn chúc:” Gia đình ông Thái qua Mỹ sướng hén! Mai mốt lãnh lương bằng tiền đô thì giàu mấy năm hồi!”. Ông Thái cũng lâng lâng:

 - Tui có phước được đi Mỹ, cũng nhờ nuôi thằng Quân mười mấy năm nay.

 Trong tiệc có người nói nhỏ với kẻ kế bên:” Mười mấy năm nay cứ thằng lai naỳ thằng lai nọ, giờ thì con ngọt xớt!”, người kia cũng khẽ khàng:” Oánh nó như oánh kẻ thù, giờ thì một cũng Quân hai cũng Quân.”

**

 Sang đến Mỹ, một cung trời mới lạ mở ra trước mắt, đất đai mênh mông, xa lộ thênh thang, nhà cửa phố xá trùng điệp, sản vật sung túc… mọi thứ đều nằm ngoài sức tưởng tưởng, quá choáng ngợp luôn! cả nhà không một ai biết chút tiếng Anh nào, nghề ngỗng cũng không… May nhờ có mấy hội đoàn đến giúp điền đơn, chở đi chỗ này chỗ kia. Rồi họ xin cho ông bà Thái vào làm trong hãng rau, ở đấy cần chăm chỉ làm chứ cũng chẳng cần tiếng Anh cho lắm. Quân và mấy anh em thì được giới thiệu đến mấy tiệm Nails. Ngày đi làm, tối về học ESL. Thằng Quân xưa nay vốn không được đi học, giờ cầm bút sanh ngượng ngạo, học cũng chẳng vô, chỉ vài hôm là bỏ luôn. Nó dốt nhưng ông trời khiến cho nó có tánh nhạy bén, nghe khách nói tiếng Anh một thời gian là nó cũng nói tiếng Anh như gió mặc dù nó không  biết mặt chữ, chỉ biết ký mỗi cái tên của nó. Nó laị khéo tay nên khách thích, tiền típ cũng nhiều. Giờ nó xủng xoẻn tiền chứ không phải thằng Quân ngày xưa, trên răng dưới dái. Ba năm sau nó thi đậu quốc tịch, nghĩ cũng ngộ, tiếng Anh tiếng u không biết, chỉ nói tiếng bồi mà nó đậu cái rụp mới hay chứ! Nó đổi tên Quân thành Quinte. Khách Mỹ và mọi người vẫn gọi tắt là thằng Khiu (Q).

 Có lần bà Thái cười:

 - Mầy rảnh quá hén! thằng Quân không chịu, đi đổi lấy thằng Cu ( Q).

 Cả nhà cười rần rần. Ông anh lớn trong nhà vẫn quen thói trịch thượng xưa nay:

 - Mấy thằng lai rầy rà, mệt chuyện.

 Thằng Quân, giờ là thằng Cu (Q) đốp liền:

- Hổng có thằng lai này thì cả nhà giờ vẫn ở bển đói dảnh mỏ.

 Ông anh hai tức giận quát:

- Đ… mẹ thằng lai, mầy nói ai đói dảnh mỏ? tao đập thấy mẹ mầy bây giờ

 Thằng Q không vừa, nó nhướng mắt về hướng bà Thái

- Bả đang ngồi kìa, giỏi thì đập đi! Ông mà đụng đến tui, tui gọi cảnh sát còng đầu ông ngay lập tức.

 Nói thì nói vậy thôi, mồm to miệng lớn chứ gan nào dám. Ông anh hai cũng biết xứ Mỹ mà, hở ra là gọi 911. Vả lại thằng Q cao to như thế, ông anh hai ốm nhom, nhỏ con hơn nó. Nó chỉ cần xô một phát là ổng ngã chỏng vó thôi! Ổng tức nhưng không làm gì được nên cứ chửi thằng lai này thằng lai nọ. Bà Thái nạt lớn:

- Sì tú pịt! Hai thằng bay im đi có được không? Ầm ĩ như cái chợ, nghe phát mệt!

 Kể từ đận đó, thằng Q bỏ nhà ra riêng luôn, nó mướn phòng ở chung với bạn bè, nó cắm đầu cắm cổ làm bảy ngày không nghỉ, tiệm mở giờ nào nó cũng quất. Nó dành dụm được năm mươi ngàn, vừa lúc chủ tiệm bán tiệm về Việt Nam chơi. Chủ tiệm xởi lởi, vả lại cũng muốn bán cho nhanh để đi nên rẻ hơn vài ngàn là ít. Thằng Q còn dư phước lại gặp thời nên làm gì cũng trúng, đụng đâu cũng thắng. Nước Mỹ lúc này đang là những năm cầm quyền của tổng thống Bill Clinton, kinh tế hưng thịnh, thặng dư mậu dịch, công ăn việc làm đầy nhóc, đâu đâu cũng cần thợ,  dù đó là hãng lớn hay tiệm nhỏ. Dân Mỹ túi tiền rủng roẻn, ăn chơi mát trời ông địa luôn, đàn bà và cả đàn ông cũng đua đi làm đẹp hưởng thụ, mỗi tuần đều đến những tiệm nails để chăm sóc móng tay móng chân. Tiệm Luxury nails của thằng Q có năm thợ, nó nữa là sáu, làm mệt xỉu, bỏ bữa cơm trưa thường xuyên, làm như thế mà vẫn không kịp. Có một số khách chờ không nổi phải bỏ đi. Thời buổi kinh tế trăng trưởng nên làm ăn sướng gì đâu á, tiền vô ào ào, lúc bấy giờ tiệm cần thợ chứ thợ không cần tiệm. Hễ chủ nói động một tí là thợ cuốn gói bỏ đi liền. Tiệm nào cũng ráo riết săn thợ, chìu thợ, nhất là những thợ giỏi, tay nghề cứng. Cũng may là ở thành Ất Lăng nói riêng, Đào bang nói chung  rất dễ dãi. Thợ làm nails chẳng cần có bằng, phần nhiều nghề dạy nghề, kẻ trước chỉ người sau. Cả tiệm chỉ chừng một hoặc hai người có bằng nails thôi, tuy hổng có bằng nhưng thợ cứ quất ào ào, cứ làm tới. Bởi vậy nhiều người cảm thán:” Học cho cố, bằng này bằng nọ cũng không bằng mấy tay làm móng”. Người Việt qua Mỹ ngày càng đông và cứ đổ xô vô làm nails, mở tiệm nails, hổng làm nails thì biết làm gì giờ? Chữ nghĩa không có, trình độ không, kỹ năng không và từ đó sanh ra nhiều điều phiền toái và hệ lụy. State Board để mắt tới tiệm  nails, kiểm tra gắt gao. Bấy giờ nhiều người làm bằng tốt nghiệp phổ thông trung học giả, nhờ người đi thi bằng nails, việc này phải nhiều năm sau mới bại lộ ra.

 Đào bang quả là đất lành chim đậu, vật giá rẻ, đất đai và nhà cửa cũng rẻ, đời sống dễ chịu bởi thế người kéo về ngày càng đông. Thành Ất Lăng chẳng mấy chốc trở thành một trong mười thành phố kẹt xe tồi tệ của nước Mỹ. Thỉnh thoảng trên đường gặp những chiếc xe dán tấm biển:” Làm ơn đừng chuyển tới Atlanta nữa, ở đây quá đủ người rồi!”. Thằng Q làm nail mười năm là mua được nhà, trả đứt bằng tiền mặt. Giờ đây nhà bà Thái không còn ai dám khi dễ nó nữa. Ngày trước nhà ông bà Thái đối xử tệ bạc tàn nhẫn với nó vậy mà giờ nó vẫn đàng hoàng chứ không đến nỗi đối xử tệ trở lại. Thằng Q cũng quà cáp, tặng tiền cho mọi người vào những dịp lễ lộc, tết tư, sinh nhật… Tuy không thân mật như ruột thịt  nhưng tình nghĩa và đạo đức căn bản vậy là đẹp lắm rồi. Thật sự thì thằng Q cũng chẳng thể tìm đâu ra tình nghĩa ruột thịt, gia đình ông bà Thái đã nuôi nó từ nhỏ kia mà. Cha ruột của nó thì có trời mà biết, dẫu có biết thì cũng chắc gì thân mật hay gần gũi hơn những người nhà ông bà Thái!

 Ông Thái ướm hỏi làm mai thằng Q cho đứa cháu có họ hàng xa, những tưởng thăm dò nào ngờ thằng Q chịu liền, có lẽ nó đã thấy con nhỏ rồi, khi nhìn hình thì nó ưng bụng ngay. Thât tình con nhỏ đẹp bá cháy, da trắng, tóc dài, mắt xinh, má hồng không ngờ ở dưới quê mà lại có người xinh đẹp như thế, cái đẹp này là đẹp tự nhiên, chẳng phải chỉnh sửa thẩm mỹ hay nhờ trang điểm như những cô gái thành đô. Mọi việc tiến triển nhanh đến độ ông Thái cũng không ngờ. Thâm tâm ông Thái vẫn còn chút e dè và mắc cỡ vì những chuyện ăn ở tệ bạc ngày xưa. Ông Thái vẫn còn lấn cấn mỗi khi đụng mặt thằng Q, nhưng kể từ khi thằng Q chịu ưng con Quỳnh, cháu họ hàng xa của ông thì ông như cất được gánh nặng trong lòng, từ đó ông có vẻ thoải mái hơn nhiều. Ông Thái nói với vợ:

- Thằng Q coi vậy mà được!

 Bà Thái nhếch mép cười khinh khỉnh

- Vậy mà ngày trước ông chửi mắng đánh đập tàn nhẫn, coi như của nợ, nào là con hoang, con lai, con rơi…

 Ông Thái thẹn, chống chế:

- Sao bà cứ nhắc chuyện cũ hoài, sông có khúc người có lúc! Hoàn cảnh lúc ấy ai cũng vậy chứ đâu riêng mình tui với thằng Q. Chắc bà còn nhớ, nhà bà Hai Thông cũng có con lai, bà ấy lấy dùi sắt dùi chân con nhỏ vì nó hay chạy chơi lêu lổng ngoài đường. Nhà ông Tám Đức cũng thường lột trần truồng con nhỏ bêu xấu nó khắp xóm, mà phải công nhận, con nhỏ lai Mỹ nhà Tám Đức là đẹp gái nhất, khuôn mặt nó xinh như  ca sĩ Madonna.

 Ông bà Thái và thằng Q về Việt Nam để lo chuyện cưới hỏi. Thằng Q về đến xóm cũ cứ như một ông hoàng. Nó lai Mỹ trắng rất đậm, cao to, tóc vàng hoe, mắt xanh trông nó đẹp như tài tử, đã vậy có tiền đô xài thoải mái. Cả xóm ai cũng ngước nhìn nó, trầm trồ khen, dường như nhiều người đã quên cái tuổi thơ đau khổ của nó. Có người mặt dày, đặt thẳng vấn đề với nó và ông bà Thái, nhờ làm mai ai đó bên Mỹ cho con cháu mình.

 Việc lễ nghĩa, quà cáp của đám cưới thông qua nhanh chóng. Họ nhà gái chẳng đòi hỏi gì, mà đòi hỏi gì nữa, con gái của mình được gả cho việt kiều ngon lành như thằng Q là nhất thiên hạ rồi, là món quà quá tuyệt vời rồi! Duy có giấy đăng ký kết hôn thì bị ách lại ở sở tư pháp. Người ta đòi hỏi này nọ thực chất là vòi tiền chứ chẳng thiếu giấy tờ chi cả. Ông Thành, em ông Thái tức cũng là chú của thằng Q đứng ra lo việc này.  Ông ấy nhắc chuyện ngày xưa khi làm giấy đi Mỹ cũng bị người ta đòi hỏi này nọ, giờ cũng vậy và ai cũng vậy chứ không riêng gì nhà mình. Đâu có ai lạ gì cái thủ tục hành chánh hay hành là chánh, có hành mới có tiền, dễ dãi thì ai cống cho mà ăn. Ông chú đi giao dịch về bảo:

- Tụi nó đòi năm trăm đô bao trọn gói

 Thằng Q móc ra một ngàn nhét vào tay ổng, ông chú cười híp mắt nói:” Chi nhiều vậy Q”, nói thì nói nhưng đút vào túi quần ngay lập tức.

 Đám cưới thằng Q làm ở sở tư pháp để họ cấp giấy hôn thú giữa công dânViệt Nam và người nước ngoài, từ giấy tờ hôn thú này mới có thể làm hồ sơ bảo lãnh được. Sau đó thì tổ chức đãi tiệc ở nhà hàng Biển Xanh, một nhà hàng khách sạn lớn nhất thị xã quê nhà. Phải nói là một đám cưới lớn nhất từ trước đến giờ trong thị xã. Tấm hình vợ chồng thằng Q và con Quỳnh được tiệm chụp hình chưng ngay ở vị trí chính diện của phòng giao dịch, cũng đúng thôi, thằng Q và con Quỳnh đẹp như tài tử, lại là Việt kiều, chưng hình vừa đẹp vừa câu khách.

 Sau đám cưới hơn tháng, thằng Q quay về lại Mỹ. Nó nói với tụi thợ:

- Về Việt Nam chơi một chuyến chừng hai tháng, quất sạch tiền để dành trong hai năm

 Vậy mà trong thời gian bảo lãnh và chờ đợi, năm nào thằng Q cũng gởi tiệm cho bạn coi để bay về Việt Nam vi vu ăn chơi và gặp vợ. Những lần về sau khi cưới, thằng Q ở khách sạn hoặc ở nhà vợ chứ chẳng còn về ở phía nhà ông Thái, việc này cũng có nghĩa là ông chú mất hưởng sái gió Việt kiều. Ông Thành, em ông Thái, chú thằng Q đi nói với láng giềng:

- Mấy thằng lai ăn cháo đá bát, hồi nào giờ lớn lên ở đây, giờ chỉ biết có bên vợ.

 Hàng xóm nhiều người biết chuyện nhưng chẳng ai hơi đâu can dự vào, tuy nhiên cũng có người cười ý nhị:

- Nó ở đây từ nhỏ, hồi nào giờ ra sao ai cũng biết mà!

Ất Lăng thành, 09/2022