KÍNH TẶNG NHỮNG NGƯỜI SỐNG CHẾT VÌ BIỂN ĐẢO TỔ QUỐC^[1]

4.2   LẦN CHÓT THÁNG TƯ                    

Đã tự găm lời nguyền

lẩu lầu lâu rồi đấy

dăm chục năm trước đây

cấm chỉ

viết mượn tiếng ăn theo

Ngày Chót Tháng Tư Nâu

Tháng Tư nay phá một lần

lệ làm văn thắng lệ làng phép vua

hoa vàng hết đợi ghế xưa

nào đơm hoa tím cho vừa thế nhân

Hành tọa thiền xếp bằng mỗi sớm

tay bấm tay hơi thở vòng quay

lại xếp bằng giã từ ngày 

mắt khép tâm mở điện ngời châu thân

bờ và biển mỗi nơi đau đáu

một nguyện cầu ngày mới đong đầy

Phật đà trăm mắt ngàn tay

hai quần đảo ấy cậy Ngài giám cho

biển hải lý bờ kilômét

chuyện nước non nghìn năm chữ S

địa duyên nào sánh thiên duyên

thời nhân duyên hỡi nào nên nỗi gì

Thường niên huyện biển khao lề thế lính

buồn vui đúng đạo nhà

đạo yêu (Tổ quốc trọng đồng bào)

đạo thơ (trường ca vật vã

toát mồ hôi lưng

xông mồ hôi má)

dặm trường chân nóng hồi hương

lê về đất lạnh đoạn cùng dung thân

Trường-ca-ca^[2] rằng

nửa thế kỷ một quần đảo bị tháo tên tức tưởi

Giăng hàng thẳng lối

dàn bài ý tứ câu từ

mơi mở như thân nồng vợ trẻ ngóng chồng chiến trận

nối dõi mụ con chờ

Chạy trời không khỏi nắng đâu

một đầu tằm trăm dâu đổ

ngày này mỗi năm sinh sự

Tháng Tư à có em có em

tháng Giêng chi binh huynh đệ

góp nên giông tố lớn đây

một trận tiền Ngày Mười Chín 

vàng cát quần đảo thất cơ

thu linh^[3] không một bóng cờ

Bến kia thành phố pháo hoa

đêm nay ba lần bốn lượt

Quần đảo đây luống hận hờn

gái non hải tặc phỉ phui cưỡng liền

từ đây người biết thương người^[4]

từ đây người biết thương người hay chưa

hỡi chàng lính chiến năm xưa

bờ lau nón sắt bây giờ nơi đâu^[5]

Tháng Tư Gõ Cửa^[6] mưa ngâu

tháng Năm vồi vội tình đầu thế a

Mạ ơi nhất thống sơn hà

tiếng kêu con cuốc còn về quả tim    

mũ tai bèo bớt nghiêng nghiêng

nghe lăn tăn những tiếng chim xuống lòng^[7]

Đáng nhẽ còn quất thêm được vài đoạn trường lâm ly nhân tháng Tư nâu thì báo mạng giăng bài Ông Già Và Biển Cả^[8] (cái biển mà ổng tung hoành nức danh trai trẻ đảo lớn đảo bé tráo tên nhau hoài hoài) răn dạy đám đệ cần biết kiểm kê sự viết cái lách (không phải nách đang toát mồ hôi hột đâu ôi mệt nhọc trường ca với cả trường cốc)

Rằng

không bao giờ viết quá nhiều một lúc

  nhá

chớ ngu lâu tự khiến mình bị quá tải

  à nha

hãy dành lại làm bài vở hôm sau

 chút chút

Còn nữa

sáng tác văn chương đòi tính khí nhà buôn

cân đo đếm đong đủ lượng nhất định sau mỗi buổi

hoặc hai ngày một bận

nhưng chớ quên khi các đệ nghĩ câu chuyện đang tiến hành suôn sẻ thì xì-tốp ngay và luôn

Dạ dạ đa tạ

lạy đại sư huynh

(ý là he he lạy lẹ sư huynh một cái cho xong)

đệ dọt

vừa dọt vừa khóc

Khóc rằng

thân gái đảo xa bị bắt cóc

hằng năm mong ngóng hoài cố quốc

từ độ đại hàn tới hạ chí

cát vàng máu đỏ ôi thê thiết

nhớ em xưa

trên 30 đảo san hô cồn cát ám tiêu rạn san hô trong đó có nhiều ám tiêu san hô vòng hay còn gọi là rạn vòng và ngầm bãi^[9]

than ôi

một phút sa cơ

ra đảo thiên cổ

khốn khổ thân em

đíu mẹ cha nó!^[10]

4.3   CŨNG SẼ CHÌM TRÔI^[11]

(Hay là CHUYỆN VÃN CÙNG LIỀN ANH VĂN NGHỆ BOAT PEOPLE^[12] ĐỢT CUỐI)

… Buồn vãn chuyện lỡ dở

chuyến hải trình ngàn xa

[với đàn anh thi phú

gốc Quảng (Ninh không là

Nam hay Bình

                       Trị

                            Ngãi

năm tỉnh biển đó mà)

thuyền trưởng tuổi đôi mươi

boat people khóa cuối

bác hay bảo trường đời

tao nên người thế giới]...

… Thế hở nghe đây thằng chú

lần đầu biển lớn chớ đùa

sức ấy tuổi này dân phố

sóng say quất ngay cu đơ

trường-ca-ca á anh hiểu

chỉ cần ra tới đảo tỏi^[13]

còn đầy vết tích núi lửa

thi hứng trùng khơi phát hỏa

… đảo tự giấu mình trong màu nước lam xanh

cái giọt máu thiêng dưới ngầu ngầu bọt sóng          

Tổ quốc ơi tiếng chúng tôi kêu lên mà mắt chúng tôi nhìn xuống

mắt chúng tôi trùm khắp đảo-bị-tráo-tên^[14]…

đấy thơ anh vừa đăng báo

hóng nhìn 200 hải lý

quần-đảo-tráo-tên của chú

cũng thành chuyện sầu thế kỷ

nhật nguyệt í a^[15] ngoài biển

ta ngồi ối a đất liền

một thời í a trong veo

khiến đảo ối a bị cướp

từ cù lao nhiều cây ré

tới đó gần hơn 30

hải lý nếu mà so với

từ đảo cực nam bờ bển

chỉ nội thế thôi cũng đủ

trường ca chú em thảm thê

hậu hiện đại gì cũng phải

nhớ lời xưa các cụ phê

cát vàng trời bể mênh mông

người đi thì có mà không thấy về

vàng cát mây nước bốn bề

tháng Hai khao lề thế lính đảo xa^[16]

4.4

… Lúc ấy đất liền là lưng người bơi trước^[17]...

4.5

 … Tôi làm ra bài ca

tự mình tôi hát

tôi một mình lặng lẽ

bước tới trùng khơi^[18]…

4.6                   

… Tôi ngửi thấy mùi vị của nước, mùi của muối, mùi của cái chết lẫn giữa sự sống. Nước rửa sạch tôi, làm tôi được sinh ra trở lại, nâng tôi lên và cuối cùng dìm tôi xuống mãi. Giờ đây ý tưởng của tôi đầy nước muối mặn, đầy sự chết, đầy ý nghĩa của sự chết, mắt tôi mờ đi. Tôi nhận ra rằng nước biển chính là những giọt lệ của mẹ tôi, tích tụ qua hàng ngàn năm, của những người phụ nữ mất con trên thế gian này^[19]…

4.7   PHÚNG DỤ HAIKU BIỂN ĐÔNG

Này các thân phận nước nam

vous^[20] đeo chuỗi quần-đảo mà tụng niệm

nom rất giống thích ca bổn sư^[21]

4.8   TẤM CÁM BIỂN ĐÔNG

Đảo ơi đảo lọt lưỡi bò^[22]

bò liếm bò chiếm chứ bò không buông^[23]           

4.9   SÚNG VÀ HUYỄN TƯỞNG THI SĨ

Nào thử Vén Áo Nàng Thơ^[24]

… Ba thu hoạch thơ về súng

và một kết ngay & luôn

dịp Ngày Chót Tháng Tư Nâu

Một

“Người nô lệ bỏ trốn đến nhà tôi và dừng chân ngoài cửa (...)

và tôi (...) mang nước đến đổ đầy bồn tắm cho thân thể mồ hôi và đôi chân thâm tím của anh (...)

cho anh một phòng nối liền với phòng mình và cho anh quần áo thô sạch sẽ (...)

anh ở với tôi một tuần trước khi hồi phục và đi lên phía bắc

tôi mời anh đến bên bàn ngồi cạnh khẩu súng của tôi trong góc ngả dài"^[25]

Hai

“Những khẩu súng dắt trong túi

đang nói chuyện với nhau

miệng súng dường im lặng

tịnh khẩu trước khi ồn

vậy là cùng mặc cả

trên trăm triệu cái đầu

trên chục trăm cái ghế

cái nào cũng nhăm nhăm

tiễn và nhận chủ mới

những khẩu súng ngã giá

đang lận ở trong người

nhưng từ lâu đã ẩn

ở trong đầu óc rồi”^[26]

Ba

“Hình như cây súng con lạ lắm

sao nó run lên khi đạn lên nòng

tâm hồn nó như tâm hồn con vậy

một kẻ nằm

      kẻ đứng

xót xa không?”

(Đêm Cuối Năm Viết Cho Má)^[27]

Từ đó dễ dàng suy ra

phải đâu đã là hoang tưởng

khi có thi sĩ hạng trung

quyết đoán như đanh đóng cột

“nếu được thực sự là một

nhà thơ thì tôi làm rồi

ngăn cản cái cuộc chiến ấy”

chương hồi 1.4 tỏ lời

thôi xong một tứ đoạn luận

PS thêm ý cuối này

nhà-thơ-thực-sự cực hiếm

thế gian uýnh lộn đêm ngày

quần-đảo-tráo-tên bằng chứng

Vén Áo Nàng Thơ thế đã

bản thảo đây còn lai rai…

4.10   NGOẠI LỆ QUẦN ĐẢO     

… “Sau Auschwitz

không còn có thể làm những bài thơ nữa

sau Auschwitz viết một bài thơ là điều dã man”^[28]…

… Sau bão Yagi

sao có thể thảo những bản trường ca bão gió sông nước đất bắc

như trước

sau bão Yagi viết một bản trường ca biển đông vịnh bắc như xưa

là vô tâm…

Vâng và đang là trường ca hai vùng quần đảo

 cái còn không nguyên vẹn

cái mất thật đớn đau…

4.11   NỬA ĐỜI NHÌN LẠI TRƯỜNG CA

… Kiểm kê

cây nhà lá vườn thơ trồng được

trường ca và thơ dài

hai khóm chung một gốc

là thể loại thể tài

35 năm

tuyết chảy qua cầu

huyết đổ lên đầu

(ý là chỉ khi ra hải ngoại biển ngoài mòi trường-ca-ca mới trổ)

hiền thê dẫu hiền thục

ta thán nghe đã phát nhọc nói chi đến đọc (thực ra vỡn đọc như là độc giả số 1 thế mí là hiền thực)

bạn vàng phê bình gia thượng thặng

kiêm đệ nhất em-xi^[29] tóc dài chuyện tài nói dai nay thì cả râu cũng dài túm lại gi gỉ gì gi cái gì cũng dài cũng dai trong dịp ra mắt sách Lòng Hải Lý tuyển sáu trường ca (thực ra bốn viết vậy cho hiệp vần au áu àu) đã càu nhàu làu bàu nghe mà đau một câu sỏi đá rằng viết thì dài in thành cục khác chi liệng chuỗi đá vô mắt người coi

kệ đây biết thừa

ngắn và dài nhớn cùng bé

cả thảy sắp 27 cái 

trường ca và thơ dài

(thật ra chuẩn là 25

nống lên 27 cho ăn vần vèo)

cứ độ khách quan mà xét

và phán theo mức khiêm cung

cũng tầm dự thi kỷ lục

văn đàn thơ phú nước nhà

ít nhất khoản số lượng tít

hay dở ư ấy chuyện khác

đây quăng đống chữ đè người

cha con nhà nào không ngất

thân này nát bằng con rươi…

… Tiện thể PR dù trễ

điều ai mà chả biết rồi

từ 5-6 năm về trước

Phồn Sinh (trên kia đã nhắc)

là bản trường ca kỳ vĩ

duy nhất tít tận tới nay

trên nền văn chương đương đại

khỏi cần đọc mó rụt tay

lười thì gúc-gồ quất phát

vài con số nhòm sốt rét

12 năm giời giương bút

150 chương hồi

đếm chữ ăn tiền mới khiếp

136370

13 ngàn đơn vị câu

sách dày 700 trang giấy^[30]

ném chó chết không đợi ngáp

riêng miếng thi pháp đã kỳ

thêm mảng nội dung lại vĩ

khoản tư duy ôi thôi rồi

biện biệt độc nhất vô nhị

dọc ngang áng tầm thế kỷ

trời đã sinh ra quiên rồi

sao còn sinh thêm khyếu nữa^[31]?

gato^[32] mình văn nghệ sĩ

chú giỏi chấp anh làm chi…

… Trở lại với Lòng Hải Lý

13 năm đà đã trôi

người viết nhân đây tự thấy

trường ca thuở ấy nhiều lòng

chớ chửa bao nhiêu hải lý

công nhận hơi liều mình

đề từ thơ sếp lớn

sống như những con tàu

phải lòng muôn hải lý

mỗi ngày bỏ sau lưng

nghìn hải cảng mưa buồn^[33]

còn nhất niên nữa thất thập

thời này hết cổ lai hy

trường-ca-ca vẫn ngó lại

cái kẻ hèn dám chường ra

(có bạn giễu chán-chường-ca)

cảm ơn Quần-đảo-tráo-tên

đa tạ tri ân lắm ạ…

4.12   ĐẤT BIỂN ĐẢO TÁM CHUYỆN       

… Bữa đó

biển lặng đảo yên

an bình đất nước

Mẹ Đất liền

tám chuyện cùng trai Đảo gái Biển

                                                                      hai đứa con xa…

Đất liền trà lá vối nhẩn nha

              … ở gần hơn các con

          càng thấy Người là loài đa đoan đa tình đa sự

  mẹ thường nghe họ bảo

  giữa Người với Người trong mọi mối quan hệ

  nâng cấp cao

     bang giao quốc gia

              tình bạn là tốt nhất và sẽ luôn như vậy^[34]...

Biển hết im lìm đáp tức thì

dạ gái cưng của mommy^[35] nhất trí dễ như ăn cơm sườn (dân nam người nước nam ưa nói thế cậu Đảo nha)

nhưng con thấy điều đó đúng

nếu như

   không có biển đảo xen vô giữa các quốc gia mẹ ạ

Đảo tỏ vẻ tâm tư hắng giọng thủng thẳng cụ non

honey^[36]

ngẫm ra tình mẫu tử mới là quan hệ luôn tốt nhất giữa bọn Người (ví như tình nghĩa đất liền biển đảo nhà mình í mà mom)

Đảo đây nhất trí cao cùng chị Biển

đúng là nếu không có biển đảo xen vào giữa các nước láng giềng quan hệ dễ trường tồn hòa thuận

Đảo xin đố ngược chị và cả mẹ nữa câu này

“biển đảo” xen phá hai Người trong tình mẫu tử ấy là ai

Chị Biển cả cười chồm sóng gió lên Đảo em vuốt yêu

cưng thiệt tình

trứng đòi khôn hơn vịt (mấy bà mấy chị người bắc nước nam ưa phán vậy hổng phải chị đâu nhé)

            mommy dạy bảo đi cho em con nó thủng vấn đề

Mẹ Đất liền bèn động tí đất rung rinh nhè nhẹ thêm vui

rồi bỏm bẻm như những Người nhai trầu thủ thỉ

            lâu không gần gũi hai con yêu

lỗi tại mẹ trăm đàng

            trong này thầy mẹ cùng các anh chị em lu bu tít mù ta bà thế sự 

            này các con

        rỗi rãi nhớ xem cái gọi là trường-ca-thời-sự

cứ như một thể tài đầu tiên xuất hiện trong ngàn vạn trường ca

nghe nói Người ta sắp sửa thảy ra

nhòm đọc tên thôi đã rối tai hoa mắt

Quần-Đảo-Tráo-Tên đó đó gì gì

chả biết hay ho mua vui nổi không nửa trống canh tàn

dưng mà đáo để ra trò ôm đồm đa mang

mọi sự vật sự việc muốn tỏ mong tường cầu minh ước bạch

lại nghe có thiền sư nọ vốn người đạt đạo tại gia

phong nó như là gì nhỉ

                                             à Toàn thư Biển đảo Thi sử ký^[37]     

hai con thương của ta trông thế thôi mà cũng được lên ngôi

             chính chủ

đã là đề tài chính lại sắm vai chủ thể trữ tình

mừng các con xa nhà phương trưởng thăng hoa

            sảy cha mẹ có chị có em ngoài đó

            Đảo ạ câu đố ấy dễ như húp cháo

(tiếng tây tiếng u as easy as a pie)

trong tình mẫu tử loài Người

“biển đảo” xen giữa còn ai khác nữa

là nàng dâu ranh

là chàng rể quái

       chứ không à

4.13   CUỘC HỘI NGỘ TRÊN MÊNH MÔNG GIỮA NGÀN KHƠI           

Rồi từ cao xanh vang trầm ấm những lời

… và chúng ta luôn sát cánh

gìn giữ ngôi nhà mãi của mình

dưới thoải có uy vũ Thủy Thần

Sơn Thần hùng thiêng trên thượng

hai con nhớ mình không đơn độc

hai con nhớ chúng ta một nhà…

Mẹ Đất liền hôn gió lên trán Đảo trai xa

trộn suối tóc ngàn mây của mình trong gái Biển

rồi cánh tay và tấm ngực trần khoan thai

 ôm lấy cha Trời

cuộc hội ngộ trên mênh mông giữa ngàn khơi

tiếng chim mừng ríu ran

màu bình minh ưng ửng

cả một dải đông nam trái đất trái nước phương trời

choàng khỏi cơn mơ

     nhìn bốn hướng

thấy Mẹ Cha - Đất Trời và những Con Biển Đảo^[38]

4.14   GIA VỊ BIỂN ĐẢO

Nàng lượm nhẹ

chiếc lá

   nụ hôn mỏng nhỏ

    vàng qua đêm trên thảm cỏ xanh sương

rồi trở lại

chậm

đặt lên bàn vườn (vâng vườn nhà nào ở đây cũng thường có bàn ôi những chiếc bàn gỗ không bao giờ cũ nhưng khó có thể mới hơn ở nhà này đó là nơi nói câu chuyện trăm năm sang nhà kia là chốn chia tay không hiếm nhà có bàn vườn trơ thớ gân độc thoại)

Thế là chiếc lá

làm vật lót ly cà phê sớm

    cuối hè ở đây

    cố quận giữa thu

Lòng nàng

       thoắt trở thành hai bàn tay

tay phải của nàng (tất nhiên không lẽ của Chúa mà nàng từng hạ cái câu thơ buộc Ngài phẩy tay khiến chàng thích mãi)

tay trái thì là của chàng

hai bàn tay xoa vào nhau

các nhà ảo thuật sắp xếp xong xuôi mớ phụ tùng dụng cụ của mình

cũng thường như thế

để rồi những điều kỳ khôi (với con nít và với không ít người trưởng thành nhưng nàng và chàng đều cho là chuyện vớ vẩn dù họ vẫn còn nhi tính vì nếu trưởng thành đã chẳng là nhau vô điều kiện bất cam kết đến vậy)

như thế như thế

       sân khấu tròn xoe giữa cuộc đời meo méo

hiện ra lần lượt

      chim bồ câu thanh gương đồng bạc cắc

Nhưng

 hôm nay là sự kiện

thơ nàng có hồn chàng hiện

dưới bản trường ca biển xa vời

hai quần đảo cái còn đó cái mất rồi

cái còn đâu được vẹn nguyên

Giêsu ma lạy Chúa tôi

Nàng

            nữ sĩ

của chữ

của Chúa 

của hải đảo quê nhà

của chàng những mùa thu

thu này và mấy độ thu xưa

một mùa thu có ba cây cổ thụ trĩu lá sắp rụng đổ dốc đường ra bến tàu với những ngày đầu bỏ xứ vừa đi nàng vừa kể nỗi đau xé nhất thời thể xác non tinh thần dại

một mùa thu nàng đẻ bản trường ca về ba người nữ làm nên cuộc đời bản thân khiến chàng cười mãi cho tới phút về trời khi nhận ra người nữ nào cũng hao hao như mình đến thế

một mùa thu

  lá chưa vàng ta đã vội về thu

  con đường sớm đậm chân người đưa tiễn

  sân ga ngổn ngang những cái hôn một nửa

  một nửa chết khô trong gió cuốn gọi mùa

  rừng còn thu

  trời còn thu

  sao ta nỡ vậy^[39]

(còn hai mùa thu nữa cùng ở tầm sự kiện và nàng bảo “em chả viết vào đây”^[40])

Bỗng bên trái ghế

không biết Chúa hay Phật

     đâu thể cả hai

cho rơi xuống

chiếc lá đỏ

nó

lá đỏ đó

cố xoắn lại

hoặc muốn xoăn đi

về dạng trái tim

(phương trình mô tả hình tim hay hình lá

biến tướng nhẹ nhàng của nhau

bài học cũ thêm lần này

nơi thanh thới kia chàng tha hồ thuộc lại)

Phải mất mấy trăm sát na

nàng mới có thể

điều hành

bàn tay phải

  lúc này đã sẵn mang hình tim

quàng qua trái

nhẹ và nhanh cầm lá đỏ

Hai trái-tim đan nhau

cùng dìu nàng rời ghế

       để lại lá-vàng-cà-phê

tới gốc cây già nơi nàng tôn vinh cây-bồ-đề

Nàng ngồi thiền

nàng đứng niệm

nàng đứng một chân

                                          một chân duỗi về hướng đông nam  

về hai quần đảo

       hiển nhiên

về vài điều

(chàng hỏi thì lại được bảo

 ở đây em chả viết vào)

… Vài hôm sau

trên bàn văn

chiếc lá nhân-vật-trữ-tình

                  xoăn và xoắn hết cỡ

mang hình

       như giọt lệ

trường-ca-ca

   nhìn bất lực

thơ dừng. 

4.15   ĐIỆP KHÚC

Hà Nội & Sài Gòn (Phác thảo 19/1)

Vancouver (Chấp bút 14/3 - Hoàn thành 28/8 - Tu chỉnh 15/10/2024