Khi về nhẹ cánh chuồn chuồn

Vô tình chạm phải mùi hương năm nào

Tôi bay theo cánh chuồn chuồn của câu thơ này từ lâu, chú ý cảm nhận mùi hương đồng nội năm nào vẫn tỏa đầy trong thơ Trần Hữu Dũng. Hãy nghe anh bộc bạch: “Tôi sinh ở nhà thương Từ Dũ được một tuần, má đưa lên xe lửa về huyện Chợ Gạo, Mỹ Tho, sống một thời gian dài nơi quê nhà, lên thành phố học trung học Pétrus Ký (Trường THPT Lê Hồng Phong ngày nay), sau trúng tuyển vào Đại học Cần Thơ, tốt nghiệp kỹ sư nông nghiệp, đi qua hầu hết các tỉnh miền Tây Nam Bộ, vì vậy thơ có hương vị nông thôn miền Nam chăng?”.

Tôi đọc tập “Lá thông non và em - Trăng - Sương mù” (*) lúc còn là bản thảo sau khi anh kết thúc Trại sáng tác Đà Lạt. Thơ khởi đi ở chỗ sương mù, thấm đẫm hơi thở đồi núi, trăng, hồ nước; từ trên cao nguyên anh nhìn xuống thung lũng nhớ đồng bằng.

Nhâm nhi rượu tằm, nhâm nhi niềm vui vỡ vụn như mẩu bánh

Hình như em vừa hát khúc sonate bên hồ

Con thiên nga cất cánh bay về phương Nam

Mang nỗi ám ảnh quê nhà không nguôi, rừng cây hoa lá dày đặc không che khuất khung cảnh miệt vườn, anh quay quắt với bông điên điển, dề lục bình trôi, câu hò huê tình, cầu tre, thương hồ, bông lau trắng, hương cau xa, đom đóm lập lòe...

Có phải vì thế nên tác giả cảm thấy mình giữa đám đông đô thị như:

Con thú lạc bầy là tôi gầm gừ giữa phố

Trần Hữu Dũng nhận mình gã nhà quê/thơ lên phố lại hờ hững với phố:

Ở thành phố con đường trồng toàn hoa sữa

Anh trai Nam lặng lẽ phớt tỉnh đi qua

Mang câu hò đồng ruộng, mang không gian bến nước Cửu Long - miền Đồng Tháp Mười, anh đã “phớt tỉnh đi qua” phố, tuy dùng vật liệu ngôn ngữ đồng nội, nhưng được xây dựng sáng tạo trên cái nền hiện đại.

Trong từ nỗi xao động tâm hồn:

Chạy mãi trên đồng vắng, đường trắng

Có ai cắn nát trái cam mặt trời

Có ai chọc khẽ vào tim nhói buốt

Thương là thương người ấy

Đầm xa ếch lẻ bạn kêu chiều

Đến chiêm nghiệm dữ dội:

Ở nơi thôn nữ băng trinh

Phát ra tần số cực mạnh

Vô số người run rẩy nhận ra

Ở nơi thiếu phụ cô đơn

Truyền đi tín hiệu yếu ớt

Chỉ có người từng qua giông bão đời mới biết

Đều thể hiện một phong cách mới.

Tập thơ không phải là một trường ca, nhưng được bố cục liên tục có chủ đề (một điều rất hiếm thấy trong những tập thơ hiện nay, thường là các tác giả tập hợp những bài thơ riêng lẻ rời rạc cho đầy một tuyển tập), “Lá thông non và em”... gồm 45 bài ngắn, dài - nhịp điệu và thơ xuôi xuyên suốt lãng mạn dễ đọc, trái với ý kiến một số người nhận định thơ Trần Hữu Dũng đứt đoạn rắc rối khó hiểu.

• Tập thơ vừa được Giải thưởng Văn học của Hội Nhà văn TPHCM năm 2006

http://www.nld.com.vn/tintuc/van-hoa/170412.asp