văn học & nghệ thuật

Tạp văn

Cung đàn muôn điệu

Những năm của thập niên 80, tôi bỗng yêu say mê phong lan, sẵn có đất, có vườn, tôi loay hoay đóng giàn, bỏ công sức mấy tháng trời sưu tầm được khoảng một trăm giò, sáng sáng, chiều chiều, chăm chăm, tưới tưới; chuyện đời bên ngoài khu vườn lan hầu như tôi đã quên. Nỗi đam mê phong lan của tôi truyền sang bạn bè. Một lần đến nhà tôi lai rai, tận mắt thấy phong lan treo bốn bề, Hoàng Ngọc Tuấn đã thân ái tặng tôi một nghệ danh: Lan Công Tử, nghe có vẻ kiếm hiệp. Sự thật, Tuấn rất sính Kim Dung, Sau Hoàng Ngọc Tuấn có rất nhiều bạn hữu đến thăm vườn lan của tôi, trong đó một vị khách đặc biệt: Từ Kế Tường. Anh đến thăm tôi vào những ngày giáp tết, tặng tôi một tờ báo Xuân Công an, tờ báo anh đang là một trong những cây bút chủ lực, đi theo anh còn có một cô xinh xinh. Chuyện này tôi không ngạc nhiên vì Từ Kế Tường là một “khách đa tình” không bao giờ mệt mỏi. Ngắm nhìn ngôi nhà toàn bằng gỗ, cô bạn gái Tường khen nhà tôi giống nhà ở nông trường bên Liên Xô. Thì ra cô đã từng xuất ngoại. Tôi không phấn khởi lắm trước lời khen của người đẹp, nàng gián tiếp chê tôi là một anh nhà quê, dù là nhà quê Liên Xô.

Tôi ở nhà gỗ trước hết vì tôi thích, thích nhất là lúc nhàm chán cần có một chút đổi mới tôi liền đem ngôi nhà của tôi làm vật thí nghiệm. Đập, phá, cưa cưa, đóng đóng, chỉ một hai hôm sau tôi có một ngôi nhà với những góc cạnh theo đúng vị trí tưởng tượng của mình, chẳng cần đến cố vấn của một kiến trúc sư nào cả. Có thể một năm tôi có đến hai sáng kiến làm khác ngôi nhà, ít cũng một lần, gia đình nghĩ chắc tôi cũng đôi lúc lan man nhưng, tất cả chỉ im lặng chiều theo sở thích quái gở của tôi. Sự thật thì cũng có lúc tôi làm cho ngôi nhà đẹp hẳn lên, không hoàn toàn lộn tùng phèo như họ lo lắng. Thứ đến vì nghèo, không đủ khả năng xây nhà bê tông, thôi thì lập dị một chút vừa thỏa mãn được cái ngông, vừa đỡ nhàm chán hết năm này qua năm khác cứ phải ra vào ngôi nhà nghèo nàn, đơn điệu.

Trở về chuyện Từ Kế Tường và cô bạn, sau khi khen ngôi nhà của tôi, Tường ngỏ ý tôi cố vấn cho Tường một chút hiểu biết về phong lan. Tôi mừng vì Tường cũng đang tìm đến cái đẹp của thiên nhiên, nhưng muốn chơi phong lan trước hết phải tìm hiểu về nó, phải có chút kiên nhẫn, dịu dàng săn sóc nó. Muốn thế phải làm quen với một số lan bụi đời, đó là những giò lan rừng về tạm trú trong thành phố. Chủ quan nghĩ thế nên thay vì tặng cho Tường mấy chậu lan quý có nguồn gốc ngoại quốc, tôi tặng anh ba giò lan rừng: Ngọc Điểm, Trường Kiếm, Nhất Điểm Hồng, toàn là danh lan bị đọa lăn chai trong phố thị. Quả thực Tường và cô bạn gái của anh chẳng có chút kinh nghiệm gì về lan cả, cả hai vui vẻ ra về và không bao giờ họ quay trở lại nhà tôi nữa. Sau khi họ đi rồi tôi hơi lo lắng xen chút ân hận, thầm nghĩ: “Gần Tết rồi nếu họ xin mấy chậu phong lan về làm quà cho một người nào đó thì mình đã làm họ thất vọng!!! Lan nội chỉ quý đối với những người tâm hồn đã quyện vào hồn hoa, nó chẳng thế là món quà quý đối với chủ nhân các ngôi biệt thự kiểu bạch tạng đang mọc lên khắp nơi”.

Mang niềm ân hận trong lòng, tôi ngược thời gian nhớ về những ngày quen biết đầu tiên giữa tôi và Từ Kế Tường, bỏ qua giai đoạn trước chỉ biết đến tên mà chưa biết mặt. Khoảng năm 1981 khi tôi về Phòng Văn hóa thông tin quận 4 nhận công tác, Tường đã làm việc ở đây mấy năm, lúc đó anh đang là phó chủ nhiệm Nhà Văn hóa quận kiêm thư ký Công đoàn, xét về mặt tổ chức anh khá có trọng lượng. Còn tôi, lính mới tạm thử thách ở tổ Bảo tồn bảo tàng. Tôi không ngờ ngành Văn hóa quận 4 quy tụ khá nhiều những gương mặt văn nghệ trẻ ở Sài Gòn như Trần Dzạ Lữ, Nguyễn Mai, Nguyễn Tôn Nhan, Nguyễn Đạt, Chu Vương Miện, sau tôi còn thêm Hoa Tưởng Dung, Phạm Kiều Tùng, nhà thơ nữ xuất thân từ thanh niên xung phong Thanh Nguyên.

Với lực lượng hùng hậu như thế đủ sức để làm một tờ báo nổi đình nổi đám. Giang hồ quen thói lề mề, lại được thảy vào đúng tổ biệt tăm biệt tích có ông tổ trưởng thuộc loại tửu quỷ, thế là tôi nhanh chóng phạm phải sai lầm, sau khi đã cùng ông tổ trưởng đi ta bà sương sương nhưng không quên về họp cơ quan, sẵn hơi men tôi giúp vui buổi họp cơ quan bằng một màn phụ diễn ca nhạc ngoài lề, còn tổ trưởng của tôi cứ nhựa nhựa phát biểu chẳng ra ngô cũng chẳng ra khoai khiến thủ trưởng nổi giận quạt tắt bếp. Tuy không bị thủ trưởng trực tiếp sửa sai nhưng sau đó ngài thư ký công đoàn đã đóng vai Bao Công mặt sắt phê phán tôi trước tập thể. Có khuyết điểm, đành ngậm miệng. Tôi không giận Tường vì nếu là tôi, chắc tôi cũng hành động như thế, cho nên tôi bình tĩnh ghi nhận kỷ niệm đầu tiên về Từ Kế Tường, sau đó chúng tôi vẫn thân như chẳng có chuyện gì. Làm việc lâu bên cạnh Tường, tôi phải ghi nhận anh là một người rất giàu năng lực, phải nói là thập bát ban võ nghệ món nào Tường cũng biết, cũng làm được, chưa xuất sắc nhưng có một cán bộ như anh đã vượt yêu cầu. Anh có thể làm thơ (dĩ nhiên), viết văn (còn phải bàn), nhưng làm vè, viết tiểu phẩm, soạn kịch bản thì Từ Kế Tường qua mặt chúng tôi. Lại còn soạn lời bài ca vọng cổ tuyên truyền, lên cầm micro ca vọng cổ thì tôi thành thật ngả nón bái phục. Đó mới chỉ là theo yêu cầu công tác, trong sáng tác văn học, nghĩa là anh được tự do, Tường cũng tỏ ra sung sức, anh viết bất cứ đề tài gì, đáp ứng mọi mục đích với thời gian nhanh nhất. Có lần Tường đóng cửa, gần như suốt ngày đêm, trong vòng một tuần lễ viết xong cuốn tiểu thuyết đặc tính thời sự: Án mạng đêm giao thừa. Tường thắng lớn bằng tuyệt chiêu của mình, loại các đối thủ viết cùng đề tài nhưng chậm hơn anh dù chỉ trong một sớm một chiều. Chứng kiến những pha ngoạn mục do Tường gây ra, một số bạn bè hơi có lòng ganh tị đã có lời nhận xét khá ác ý: Từ Kế Tường là tổ hợp sản xuất thơ văn. Cùng quan điểm này nhưng không mang lòng ganh ghét, có chút biện hộ lẫn công bằng, Huy Tưởng bảo: chúng ta phải khâm phục sức viết của Từ Kế Tường, nó là một cái tủ gồm có nhiều ngăn, cần cái gì cứ việc rút ngăn kéo là có tác phẩm. Phải, Tường đã viết với tốc độ chóng mặt, trong một lần ghé chơi anh đã tặng tôi một lúc bốn tác phẩm vừa mới lần lượt xuất bản: Tới một tuổi nào, Tìm nhau trong hương khói, Bông hồng cho tình đầu và Tình yêu có màu gì mà tôi thường đùa dai hỏi tình yêu có mùi gì? Chưa bàn đến giá trị tác phẩm, với số đầu sách liên tục có mặt trên các quầy sách báo cũng là một ước mơ của không ít những người cầm bút mỗi khi ngồi trước trang giấy, phải đối diện với một cơn “khi vò chín khúc khi chau đôi mày!” thế mà chữ vẫn chưa chịu chui ra. Các vị này trở thành những kẻ phê phán mạnh mẽ lối viết văn như mở ống nước. Thôi thì đó cũng là một mặt những kẻ trong cuộc dù muốn hay không cũng nên chấp nhận.

Từ Kế Tường làm việc thì như vậy nhưng chơi cũng ra trò. Có một lần tôi vừa phá tung nhà làm lại theo kiểu… không có trong khoa kiến trúc, sửa nhà xong tôi kiếm cớ ăn mừng tân gia. Bạn bè mời đến chật nhà, rượu khổ chủ mua, khách mang đến cả chục chai, tiếng khui rượu nổ lốp bốp. Thoạt đầu là người uống rượu, khi bốn năm chai đã cạn rượu quay lại uống người, rượu nhảy nhót hát hò, bàn ghế dẹp sang một bên lấy chỗ nhảy… lâm thôn. Tường không bỏ một trò vui nào, mặt anh đỏ bừng, mấy vết chàm ở tay bình thường đỏ tía, khi rượu tới chữ chuyển sang màu huyết dụ, miệng cười toe toét, tay múa dẻo quẹo, cũng may anh không trổ tài xuống xề mấy câu vọng cổ. Không khí đang tưng bừng bất chợt Từ Kế Tường biến mất, tôi tìm khắp nhà không thấy, ra vườn gặp một trự nằm lù lù trên ghế bố ngủ ngon lành, nắng rội vào mặt cũng chẳng hay, tôi lấy máy ảnh chụp liền hai kiểu cảnh con Ngọc Hoàng nằm ngoẹo đầu ngủ bên khóm lan cau tím phơn phớt nở, xem ra khi nhà văn ngủ say nom cũng khá lãng mạn.

Những ngày vui của tôi và Từ Kế Tường ngỡ rằng còn nợ nần lâu dài với nhau, thế rồi bất chợt bác sĩ kê cho tôi một toa thuốc đặc trị cao huyết áp thời kỳ… bứt gân máu, kèm theo những lời răn đe kiêng đủ thứ. Thế là những ngày vui vỡ vụn như tôi làm rơi chiếc bình pha lê, một thời gian sau tôi xin nghỉ công tác. Sau tôi không lâu, Từ Kế Tường cũng xin nghỉ việc, anh về đầu quân cho Huỳnh Bá Thành làm tờ Công an thành phố, chính ở đây, với ưu thế của ngành, phương tiện dồi dào, Từ Kế Tường đã phát huy được hết năng lực, óc sáng tạo của mình. Còn tình bạn? Mười năm rồi tôi mới gặp Từ Kế Tường khoảng ba, bốn lần. Hình như với thời gian, áo nào cũng phải phai màu. Tôi về đơn độc trau tria kỷ niệm với bạn hữu, nhớ về một thời chúng tôi đã “vui như chưa lần nào”, một thời đã qua không bao giờ lặp lại nữa.

Trần Áng Sơn

Số lần đọc: 2958

Ngày đăng: 13.04.2008

[ Trở lại ] [ Tiếp ]

In tác phẩm

Góp ý

Gửi cho bạn

Cùng thể loại
Cà phê đa hệ Sài Gòn - Trương Đạm Thủy
Nhà thơ Mỹ Edgar Poe –Sự chết, Nước mắt và Tình yêu - Vương Trung Hiếu
Chân dung Nàng tình rỗng - Trần Áng Sơn
Đồng Môn (tiếp) - Trần Huy Thuận
Phùng Cung, một đời thơ -chữ quê -đau đớn - Ngô Minh
Từ thuở vác ngà voi… - Trần Áng Sơn
Cuộc đời và tình yêu của Picasso : Danh họa Tây Ban Nha - Vương Trung Hiếu
Một trong hai người lính - Trần Áng Sơn
Tình yêu của Vincent Van Gogh : Danh họa Hà Lan - Vương Trung Hiếu
Khoảng trống để lại - Trần Công Nhung