Tôi đi mổ mắt để thay thủy tinh thể nên không được đọc.

Chiếc máy tính xách tay vẫn  để trên bàn, ’’thèm’’ đọc nhưng bác sĩ không cho phép, mãi 7 ngày sau - hôm nay - qúa sốt ruột nên’’liều’’ mở trang VCV đọc được tin Nhà thơ Xuân Sách đẵ ra đi, về với cát bụi.

Tôi chưa một lần được gặp mặt nhà thơ mặc dù đã biết tên ông qua những vần thơ chân dung nhà văn do bạn bè  người này đọc được khổ này, người kia đọc được đoạn khác đọc cho nghe từ mấy chục năm trước... các vần thơ thu hút, làm tôi chú ý bắt đầu tìm hiểu và tìm đọc các tác phẩm của những nhà văn có tên tuổi trên văn đàn Việt Nam với mục đích để nếu có đọc được khổ thơ chân dung nào có thể đóan ra  - nhận diện được chính xác chân dung những người được Xuân Sách vẽ.. Cuộc tìm kiếm cứ dần dần ngấm vào  trở thành ý thích...

Cuộc đời và cơ duyên đưa tôi đến Đức sinh sống. Nơi đây thời kì đầu những năm 90 của thế kỉ 20 - rất thiếu sách báo tiếng Việt. Nhung có cùng chung niềm đam mê, bạn bè cung nhau cung cấp cho tôi khá nhiều sách  báo nên tuy so với ở trong nước chưa bằng nhưng cũng không đến nỗi nào....

Một lần đến thăm nhà thơ Thế Dũng ở Berlin, anh đưa cho tập Chân Dung Nhà Văn -  hỏi: Anh đã đọc tập thơ này chưa? Nếu chưa, hãy đọc thử.

Cầm tập thơ trên tay, điều làm tôi chú ý nhất: Phần thơ được người nào đó chép tay, còn phần Lời nói đầu , Lời nói cuối và Lời tâm sự của tác gỉa thì Photocoppi từ cuốn sách. Tập sách khổ A.5 mỏng dính, tôi chưa đọc ngay mà lần dở từng trang nhìn lướt, thầm cảm phục người nào đó đã cất công chép lại. Với nét chữ rắn rỏi, sắc xảo, người bạn không quen biết kia đã gửi cho độc gỉa ngoài này một tác phẩm gía trị.

Về nhà, sau khi chia tay Thế Dũng. Tôi đọc… đọc… rất nhiều lần và cố tìm hiểu để nhận diện được toàn vẹn bức chân dung mà tác gỉa vẽ.  Điều quan trọng: cố làm sao hiểu, đồng cảm rồi suy nghĩ về nhứng nét vẽ sắc xảo, tinh tế, thâm sâu và cả trào lộng… Tuy cố gắng lắm cũng chĩ nhận diện được tạm gọi là ’’tương đối’’ được khoảng 2/3 trong tổng số 100 chân dung do tác gỉa ’’vẽ’’. Tôi thầm nhắc nhất định sẽ có ít nhất một lần trong đời được gặp nhà thơ - ngưòi thư kí của thời đại Văn Chương Việt - mà tôi vô cùng khâm phục, kính yêu. Trên văn đàn Việt Nam có nhiều nhà văn, nhà thơ có những tác phẩm gây dấu ấn khó phai mờ trong tâm khảm độc gỉa. Trong số họ, người có tác phẩm dầy, có tác phẩm mỏng, thậm chí chỉ có vài ba câu thơ nhưng đã ghi dấu ấn trong lòng người đọc Việt như:

Thanh Tịnh:

Dễ trăm lần không dân cũng chịu

Khó vạn lần dân liệu cũng xong

Huỳnh Văn Nghệ:

Ai về Bắc ta về với

Thăm lại non sông giống Lạc Hồng

Tử độ mang gươm đi mở cõi

Trời Nam thương nhớ đất Thăng long

Và còn nhiều, rất nhiều…

những câu, đoạn, bài thơ đã thấm sâu vào lòng ngưòi đọc, đi vào lịch sử của dân tộc. Xuân Sách không chỉ để lại một câu, một đoạn mà còn là cả tác phẩm với hàng trăm câu thơ làm người đọc đồng cảm, suy tư, trăn trở… cùng tác gỉa.

Hôm nay ông đã đi rồi. 

Thương tiếc một tấm lòng.

Một nhân cách lớn.

Một con người dành tât cả cuộc đời: Tâm tư, tình cảm và dũng cảm cho nền văn chương nước Việt. Ông như một sử gia, bất chấp tất cả đề viết lên những vần thơ bất hủ…

Kính viếng hương hồn ông bằng chính ngay bức chân dung tự họa của ông:

…

100

Cô giáo làng ta đã chết rồi

Một đêm Ra trận đất bom vùi

Xót xa Đình Bảng người Du Kích

Đau đớn Bạch Đằng lũ trẻ côi

Đường tới chiến công, gân cốt mỏi

Lối vào lửa đạn tóc da mồi

Mặt trời ảm đạm quê hương cũ

Ở một cung đường, rách tả tơi...(*)

Bệnh viện Mắt Bisdoft

Berlin 04.06.08

(*) : Cô giáo làng ... Ra trận…Người Du kích Đình Bảng…Bạch Đằng Giang… - ở mỗi câu thơ trong bài chân dung tự họa là tên một tác phẩm của Xuân Sách.