Lẽ thường ở xứ người
Không nhất thiết phải có một ngày bất di bất dịch cho một giải thưởng nào đó. Tuy nhiên, một mốc thời gian hay một "điểm rơi" cụ thể là cần thiết để nghệ sĩ biết đường phấn đấu, tranh cử, còn người ngoài thì tiện bề theo dõi, nắm bắt thông tin.
Trên thế giới, cứ đến tháng hai là công dân toàn cầu sẽ biết đâu là những bộ phim, tác giả, đạo diễn, diễn viên, ca sĩ, ca khúc... đạt được Oscar hay Grammy của năm. Lý do mà Oscar hay Grammy được trao vào tháng hai của năm sau chứ không phải ngay trong năm là vì Viện hàn lâm Khoa học và nghệ thuật điện ảnh Hoa Kỳ cũng như Viện hàn lâm Âm nhạc và nghệ thuật Hoa Kỳ luôn đợi hết năm để tổng kết cho thật đầy đủ, trọn vẹn các sáng tác, tác phẩm của năm trước khi đưa ra những đề cử chính thức.
Với các giải thưởng truyền hình, giải thưởng thường được trao vào dịp cuối năm để tạo đòn bẩy, động lực cạnh tranh cho một mùa truyền hình mới. Có khi các đài cũng chọn ngày thành lập đài để tri ân, tôn vinh những gương mặt đã có nhiều đóng góp cho đài. TVB (Đài truyền hình Hong Kong) là một ví dụ. Họ chọn ngày 19-11 để làm ngày trao thưởng cho những gương mặt truyền hình tích cực, chương trình được yêu thích nhất trong năm.
... Và chuyện nửa mùa ở xứ ta
Nhưng các giải ở xứ ta lại không theo bất cứ một chu kỳ nào. Ra đời từ năm 2002, Siêu mẫu VN trải qua bốn mùa liên tiếp (2002, 2003, 2004 và 2005). Tuy nhiên ở mỗi mùa giải, thời điểm thi và trao giải đều cách xa nhau (gần nhất là đêm chung kết vào 19-9-2004 và 17-12-2005). Sau đó, giải thưởng này tự nhiên biến mất cùng nhiều điều tiếng về chương trình. Đùng một cái, đầu năm 2008 siêu mẫu trở lại. Và mới đầu năm đã trao cái giải đại diện cho cả năm!
Trong khi đó, HTV Awards mới bắt đầu mùa giải thứ hai, còn Cống hiến cũng mới lên ba. Là giải thưởng mới - cần sự chú ý và tạo uy tín - nhưng hai giải này cũng chưa định được thời điểm trao giải thu hút và hợp lý. Cả hai đều không theo sát chu kỳ của những năm trước đó (năm ngoái HTV Awards trao vào ngày 14-5, Cống hiến 2005 công bố ngày 12-1, Cống hiến 2006 công bố ngày 21-3) và thời điểm trao giải lại đủng đỉnh đến nửa mùa. Đến tháng 4-2008 mới tính chuyện trao phần thưởng cho các hoạt động nghệ thuật nổi bật của năm 2007 thì quả là xa lạ với thời đại của công nghệ thông tin, thời mà một tin "nóng" có thể nhanh chóng bị lãng quên chỉ vài phút sau đó.
Câu hỏi được đặt ra là liệu có phải các đơn vị tổ chức đang lệ thuộc quá nhiều vào "viện trợ" từ bên ngoài? Khi nào có tài trợ, khi đó sẽ có các chương trình thi thố, trao giải. Khi nào có tài trợ, khi đó mới có lễ trao giải hoành tráng? Các nghệ sĩ sẽ rất vinh dự khi những đóng góp của mình được nhìn nhận. Tuy nhiên, việc nhìn nhận kịp thời và một lễ trao giải tươm tất sẽ là liều thuốc bổ đúng lúc cho nghệ sĩ sau một năm, một mùa làm việc cật lực.
Bên cạnh đó, một thời điểm thường niên cụ thể cùng những luật chơi rõ ràng chắc chắn sẽ giúp các nghệ sĩ có điều kiện cạnh tranh công bằng, dễ dàng hoạch định các kế hoạch, chiến lược tốt nhất trong năm. Khán giả cũng sẽ dễ nhớ và có thói quen mong đợi kết quả giải thưởng hơn. Từ đó, uy tín của giải thưởng ít nhiều cũng được nâng lên.
Ảnh : Các nghệ sĩ tại lễ trao giải Cống hiến ngày 21-3-2006
