Một bộ phim thuần Việt?
Báo giới và dân điện ảnh xôn xao mấy ngày nay khi nhà văn Bảo Ninh lên tiếng: "Đây là một bộ phim thuần Việt!". Trước đây ông hoàn toàn im lặng, giữ kín mọi thông tin để tránh phiền hà. Cũng không khó để hiểu sự im lặng ấy khi theo dõi số phận rất đỗi "truân chuyên" của tác phẩm này. Người được ủy quyền phát ngôn của đoàn làm phim Nỗi buồn chiến tranh được ông Dominic Scriven, Giám đốc Dragon Capital (nhà đầu tư cho phim này), chính thức thông báo với Thanh Niên là bà Nguyễn Thị Hồng Ngát, Giám đốc Hãng phim Hội Điện ảnh (HODAFILM - hãng phim chịu trách nhiệm xin giấy phép và cung cấp dịch vụ cho phim này). Ông Duy Anh, Trưởng phòng Đối ngoại - Cục Điện ảnh cho biết, giấy phép sản xuất đã được cấp từ vài tháng trước.
Kịch bản văn học được viết bởi Peter Himmelstein và Nicholas Simon (ghi chú cẩn trọng là "dựa trên tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của nhà văn Bảo Ninh"). Nicholas Simon cũng chính là người hiệu chỉnh kịch bản. Những cảnh đầu tiên theo kịch bản văn học là cảnh đoàn tàu đưa đoàn quân chiến thắng trở về sau ngày 30.4.1975, và cuộc gặp gỡ của nhân vật chính (Kiên) với người yêu cũ (Phương). Sau đó là những ám ảnh quyện chặt lấy nhau giữa thực tại với quá khứ. Người lính tên Kiên ấy không sao thoát ra được những ký ức chiến tranh và ngoài chiến tranh mà anh đã trải qua như lời ở gần cuối kịch bản, khi hai nhân vật Kiên và Tạo đối thoại:
"Kiên: Một người lính cũ không bao giờ chết, phải không?
Tạo: Phải, chính xác. Anh ta chỉ tàn phai thôi, ai nói câu ấy nhỉ?
...
Tạo: Kiên, buông bút xuống và cầm súng lên!
Kiên: Không, mình đã đánh xong những trận đánh của mình. Giờ mình chỉ cho chúng yên nghỉ thôi, bạn cũ ạ!"
Do kịch bản viết dựa trên tác phẩm đã dịch sang tiếng Anh, tinh thần trong truyện của Bảo Ninh đương nhiên bị phai nhạt ít nhiều. Như Bảo Ninh đã nói: "Nhà biên kịch và đạo diễn thích cuốn sách nhưng họ làm theo cách của họ, hiểu theo cách của họ. Nếu bắt họ hiểu giống nhà văn thì làm phim để làm gì?".
Nicholas Simon là ai?
Những thông tin về Nicholas Simon (đạo diễn kiêm đồng tác giả kịch bản Nỗi buồn chiến tranh) đang được báo giới săn lùng ráo riết. Ít người biết rằng, anh chính là nhà sản xuất phim đã cùng đạo diễn Oliver Stone tới Quảng Ngãi "tìm một cảm xúc" cho phim Pink Ville. Nicholas Simon là người Mỹ gốc Hungary, từng sống ở VN nhiều năm trước, từng sản xuất nhiều TVC (phim quảng cáo cho truyền hình). Riêng clip Nâng niu bàn chân Việt, Nicholas vừa sản xuất vừa đạo diễn. Đó cũng là clip quảng cáo sản phẩm Việt Nam rất thành công, được báo chí nước ngoài viết nhiều. Anh hiện vẫn độc thân và theo đuổi Nỗi buồn chiến tranh nhiều năm trời vì ước mong giản dị: muốn cuốn sách viết về chiến tranh Việt Nam xuất sắc này trở thành phim! Đây cũng là phim truyện đầu tay của anh.
Cô Trần Bích Ngọc - nhà sản xuất của bộ phim này tại Việt Nam (line producer), nói về đạo diễn: "Tôi biết Nicholas Simon từ gần 10 năm trước đây. Có thể nói Nicholas chính là người đã kèm cặp để tôi trưởng thành trong nghề sản xuất phim. Tính cách nổi bật nhất của anh ấy ư? Như hầu hết các nhà sản xuất phim khác, Nicholas là người khéo léo. Khi muốn làm điều gì, anh sẽ tìm mọi cách để thực hiện. Nicholas luôn biết chính xác điều mình muốn, nhạy cảm, tinh tế, và vô cùng hiểu Việt Nam". Cô Trần Bích Ngọc cũng từ chối nói thêm về bộ phim này. Là một nhà sản xuất, cô muốn bộ phim được "yên ổn" cho đến khi hoàn thành.
Nỗi buồn chiến tranh là một phim nước ngoài hiếm hoi đã may mắn được cấp phép làm tại Việt Nam. Trước đây khi cùng một đoàn làm phim tài liệu của nước ngoài đi chọn cảnh và quay tại Việt Nam, người viết từng được chứng kiến khá nhiều phiền hà khi xin giấy phép, và rất nhớ câu nói của một cán bộ Sở Ngoại vụ tỉnh Hà Tây: "Các đoàn làm phim nước ngoài đầy thiện ý khi xin phép quay phim ở nước ta. Trong quá trình thực hiện, nếu mình không khéo léo, rất có thể biến thiện ý đó thành sự mất cảm tình. Điều đó rất không tốt cho cái nhìn của họ khi đem phim về nước để dựng, hoặc cho những phim sau!".
Đạo diễn Nicholas Simon - Ảnh: Nghĩa Phạm
