950 cuốn sách Thái cổ chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, phản ánh về lịch sử, văn học, phong tục tập quán, tâm linh tín ngưỡng, kinh nghiệm làm ăn của đồng bào dân tộc Thái như cuốn “Quan tô mương” kể về nguồn gốc dân tộc Thái.
Cuốn “Xống trụ xon xao” là tác phẩm văn học nổi tiếng của dân tộc Thái, ngợi ca tình yêu cao đẹp và cảm động của đôi trai gái sinh cùng bản, yêu nhau tha thiết. Do nhà gái chê nhà trai nghèo nên không đồng ý cho họ lấy nhau, thế là chàng trai phải đi xa, làm ăn buôn bán và khi đã kiếm đủ tiền về để cưới người yêu thì cũng là ngày người yêu đi lấy chồng.
Chàng trai tuy rất đau buồn nhưng vẫn tiễn đưa người yêu về nhà chồng với lời dặn dò phải sống tốt đẹp với gia đình chồng, thủy chung, thương yêu chồng con... Cuốn “Sổ đu mự” ghi lại những kinh nghiệm xa xưa của dân tộc Thái về xem ngày, giờ tốt để cưới vợ, gả chồng, làm nhà mới…
950 cuốn sách Thái cổ được in bằng giấy dướng và giấy dó, dày 100 – 500 trang, được viết hoàn toàn bằng chữ Thái cổ nên muốn dịch ra tiếng Kinh, cần phải có những chuyên gia dịch thuật giỏi, am hiểu về tiếng Thái, văn hóa dân tộc Thái.
Việc dịch thuật cũng đòi hỏi tính khoa học cao và thời gian dài vì vậy cần có đủ kinh phí. Do không có kinh phí nên hiện nay Bảo tàng Sơn La mới chỉ thuê dịch được một số cuốn sách Thái cổ sang tiếng Kinh và nếu để lâu và bảo quản không tốt, những cuốn sách rất quý hiếm này sẽ bị phai mờ, mục nát...
Ảnh :Một trang sách Thái cổ ở Bảo tàng Sơn La.
