Tên tuổi của người được bạn bè gọi thân mật là Condo, gắn liền với nhiều công trình đề cập đến các sắc dân thiểu số tại Việt Nam, đặc biệt ở vùng Tây Nguyên. G. Condominas đã để lại nhiều nghiên cứu có giá trị, trong đó có quyển « Nous avons mangé la forêt » (Chúng tôi ăn rừng), xuất bản năm 1957, hay « L’Espace social. À propos de l’Asie du Sud-Est » (Không gian xã hội Đông Nam Á), xuất bản năm 1980.
Sinh năm 1921 tại Hải Phòng, cha là người Pháp, mẹ là một người lai ba dòng máu Việt, Hoa và Bồ Đào Nha, thoạt đầu Georges Condominas theo học luật, đỗ Cử nhân luật tại Trường Đại học Hà Nội vào năm 1943. Sau đó ông gia nhập Hải quân Pháp ở Sài Gòn và bị Nhật bắt làm tù binh trong gần 7 tháng từ 15/3 đến 10/9 năm 1945.
Sau đó, ông qua Paris, theo học ngành nhân văn tại Đại học Sorbonne, đỗ Cử nhân văn chương năm 1947. Ngay từ lúc ấy, ông bắt đầu chú ý đến ngành dân tộc học, tốt nghiệp Trung tâm đào tạo về nghiên cứu dân tộc học ở Paris 1948, tốt nghiệp trường Cao đẳng Thực hành Paris 1955, đậu bằng Tiến sĩ văn chương và khoa học nhân văn năm 1970.
Trong thời gian từ 1948-1950, ông qua nghiên cứu thực địa tại Việt Nam, đến ở một thời gian dài tại làng Sar Luk của người Mnong Gar (Dak Lak). Chính dựa trên kinh nghiệm thực tế này mà Condominas đã cho ra đời hai công trình nổi tiếng : « Nous avons mangé la forêt », Paris, Mercure de France, 1957, đã được dịch qua tiếng Việt dưới tựa đề « Chúng tôi ăn rừng đá thần Gôo », và « L’Exotique est quotidien : Sar Luk, Vietnam central », Paris, Plon, 1965.
Trở thành một tên tuổi nổi tiếng trong lãnh vực nghiên cứu dân tộc học và nhân chủng học, ông đã góp phần đào tạo biết bao thế hệ nghiên cứu sinh, nhiều lần được mời tham gia ban giám khảo quốc tế của Cơ quan Liên Hiệp Quốc UNESCO chuyên trách việc tuyển chọn di sản truyền khẩu và phi vật thể của nhân loại.
Quyển « L’Espace social. À propos de l’Asie du Sud-Est », (1980) của Condonminas đã trở thành kinh điển cho giới nghiên cứu và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng, trong đó có tiếng Việt vào năm 1997 dưới tựa đề “Không gian xã hội vùng Đông Nam Á”.
Vào năm 2006, nước Pháp đã vinh danh Georges Condominas với cuộc triển lãm tại Viện Bảo tàng Nghệ thuật Nguyên thủy Quai Branly vừa mới được khai trương. Triển lãm mang tên "Nous avons mangé la forêt" : Georges Condominas au Vietnam (Chúng tôi ăn rừng : Georges Condonminas tại Việt Nam), giới thiệu 140 trong số gần 500 hiện vật mà nhà dân tộc học đã thu thập được tại làng Sar Luk trong thời gian ông nghiên cứu tại đấy, và đã được trao cho Viện Bảo tàng Quai Branly lưu trữ.
Đúng một năm sau (tháng 12/2007), đến lượt Viện Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tại Hà Nội tổ chức lại cuộc triển lãm này, với một cái tên có đôi chút thay đổi « Chúng tôi ăn rừng – Georges Condominas ở Sar Luk ». Nhân dịp đó, RFI đã có dịp phỏng vấn giáo sư Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Viện Bảo Tàng Dân Tộc Học Việt Nam về các đóng góp của ông Condominas cho công việc nghiên cứu dân tộc học tại Việt Nam.
Georges Condominas với những người dân Mnong Gar (Tây Nguyên), Trung tâm Văn hóa Pháp - Hà Nội, cuối năm 2007.
AFP /Hoang Dinh Nam
