1. Có thể nói không ngoa, kịch bản lịch sử này xứng đáng được xem là một kinh điển của sân khấu VN hiện đại, vì ở đây, nó đã đáp ứng được hai yêu cầu lớn, đó là tính điển hình của nhân vật và tính thời đại của câu chuyện.
Vụ án Lệ Chi viên quá nổi tiếng trong lịch sử, nhưng không phải vì thế mà chúng ta có thể tỏ tường mọi lẽ. Bằng sự chiêm nghiệm sâu sắc về lịch sử và kinh nghiệm văn chương đối chiếu dài rộng, phong phú, soạn giả Hoàng Hữu Đản đã viết nên một câu chuyện đặc sắc, nhiều thuyết phục.
Trong vở, có một âm thanh vang vọng: “Con thú có thể cắn chết con người nhưng vẫn là con thú. Con người mang lẽ phải có thể bị giết vì lẽ phải, nhưng bảo vệ lẽ phải mãi mãi vẫn là thiên chức con người”. Đây cũng là chìa khóa thông điệp, nó dẫn dắt người xem qua từng nhân vật, mà ở đó, vở diễn muốn nói với chúng ta rằng, dù một cá nhân hay tổ chức nào đó vô cảm, phi nhân tính đến đâu, thì trong sâu thẳm của họ, nếu khơi gợi đúng, họ đều phải chịu sự giằng xé, đau khổ. Vì luật nhân quả không khoan nhượng trước bất kì ai.
Trong bản dựng mới này, có một vài thay đổi khác về diễn viên, mà đặc biệt nhất, Lê Khánh thay Thanh Thủy vào vai Nguyễn Thị Anh, cũng là thay sự đanh đá bên ngoài bằng sự lạnh lùng chết người bên trong.
Vốn là một đào đẹp, thường diễn những vai vui nhộn, Lê Khánh đã tạo được bất ngờ khi vào vai này. Nhưng xuất sắc nhất, cũng như hai phiên bản trước đây 5-7 năm, đó là vai diễn Nguyễn Trãi của NSƯT Hữu Châu. Không chỉ thể hiện được sự túc trí đa mưu của một bậc thao lược, mà còn đủ đầy chất ưu tư và chất lãng mạn của một thi sĩ lớn. Cái vốn tuồng cổ của gia đình và sự khoan dung, tự tại sẵn có của Hữu Châu đã rất phù hợp với phong thái mà dân gian đã tưởng tượng về danh sĩ Nguyễn Trãi bấy lâu nay.
Trước khi mở màn, toàn bộ sân khấu đã dành một phút tưởng nhớ đến cố dịch giả, soạn giả Hoàng Hữu Đản vì những đóng góp to lớn của ông cho văn hóa nghệ thuật VN.
2. Nhìn lại 15 năm tồn tại và phát triển của Kịch IDECAF, vở Bí mật vườn Lệ Chi dù có nhiều lận đận trong việc ra mắt khán giả, chưa thực sự tìm được tiếng nói đồng điệu từ nhiều phía, nhưng vẫn xứng đáng là vở diễn lớn nhất của sân khấu này.
Vở Bí mật vườn Lệ Chi huy động gần như toàn bộ nghệ sĩ quen thuộc của Kịch IDECAF. Từ sân khấu IDECAF ra Nhà hát Bến Thành, với không gian rộng hơn, vở diễn đã được nới rộng thiết kế sân khấu, bổ sung nhiều mảng miếng, chính vì vậy, mà nó dày dặn hơn về tổng thể và mạnh hơn về chi tiết.
Ảnh: Cảnh trong vở Bí mật vườn Lệ Chi
