Vi phạm bản quyền tràn lan
Không phải ngẫu nhiên mà dự thảo luật Xuất bản 2012 sửa đổi đã được đề xuất thêm nội dung xuất bản phẩm điện tử và nhận định đây là mảng nội dung quan trọng nhất trong lần sửa đổi này. Sở dĩ sách điện tử (SĐT) được chú ý bởi suốt thời gian qua, rất nhiều các đơn vị xuất bản như Nhã Nam, Đông A, Trẻ, Trí Việt, Chibooks… đều phàn nàn vì nhiều SĐT của họ bị làm lậu, trắng trợn phát tán rộng rãi trên hàng chục trang web và diễn đàn như www.e-thuvien.com/forums, www.360-books.com, www.vnthuquan.net, www.ebook4u.vn, www.ebook.edu.vn... thu hút khoảng 500.000 thành viên, được phép tải miễn phí hoặc trả phí mỗi lượt tải cho tất cả SĐT được đưa lên (với giá khoảng vài ngàn đồng/lần). Điều đó có nghĩa hàng trăm ngàn người đã sử dụng trái phép sản phẩm sách của các đơn vị xuất bản trên mà không phải trả tiền hoặc chỉ trả một số tiền rất ít so với giá trị thực của cuốn sách, còn đối tượng thu lời chính là chủ những trang web này.
Cùng sự thịnh hành sử dụng các công cụ đọc SĐT trên máy tính bảng như iPad, Kindle…, nhiều đơn vị bán các sản phẩm trên đang ra sức “dụ” người mua bằng chiêu tặng hàng trăm, thậm chí hàng ngàn SĐT miễn phí khi mua máy tính bảng. Việc tặng kèm này đã khuyến khích người tiêu dùng tích cực sử dụng công nghệ và dần hình thành thói quen đọc SĐT. Tuy nhiên cũng có không ít công ty bán sản phẩm tặng kèm cả SĐT lậu do dễ tải từ mạng và khan hiếm SĐT có bản quyền. Thị trường phát hành SĐT ở nước ta vẫn được nhận định trong cảnh nhá nhem, không có rào luật quy định và bảo hộ chính thức.
Các doanh nghiệp tự cứu mình
Sau nỗ lực tự kêu cứu thông qua báo chí, các đơn vị xuất bản đã đi tìm đối tác sản xuất và phát hành SĐT chuyên nghiệp để gửi gắm “tài sản”. Ra đời từ tháng 7.10.2011, Alezaa.com là trang web phát hành ebook bản quyền đầu tiên ở nước ta với độ uy tín cao. Tới nay, đã có hơn 3.000 SĐT được chào bán trên trang web này.
Chị Trần Hải Hà, đại diện Alezaa.com, cho biết tới nay đã có hơn 40.000 tài khoản người đọc đăng ký trên trang web này và có tới 45% trong số đó đã sử dụng mua SĐT. Với nội dung mới, mức giá bán quá mềm, trung bình chỉ chiếm 20% so với giá bìa và đọc được trên nhiều thiết bị như: iPad, iPhone, iPod touch, Galaxy Tab, Kindle Fire, Nook tablet…, SĐT trên Alezaa.com đang được nhiều độc giả yêu sách thích thú.
NXB Trẻ cũng gấp rút hoàn thiện giai đoạn xây dựng hạ tầng công nghệ Trung tâm sách số Ybook gồm hàng chục ngàn đầu sách số có bản quyền, cung cấp cho bạn đọc với chất lượng cao. Tại Hội sách TP.HCM lần 7 (3.2012), gian hàng Ybook đã triển khai hoạt động quảng bá SĐT phong phú như trình diễn SĐT trên nhiều loại thiết bị đọc sách và máy tính bảng, cài đặt truyện tranh miễn phí trên điện thoại di động, tặng phiếu cài đặt miễn phí phần mềm Ybook reader cho khách tham quan...
Một số công ty khác cũng tự mày mò làm SĐT cho sách của mình, hiện đang cho đọc thử như TGM Books… Chuyển đổi từ sách giấy sang SĐT là một bước đi tất yếu trong thời đại kỹ thuật số, nhưng chuyển đổi như thế nào để vẫn tôn trọng được bản quyền tác giả và giữ vững được lợi ích của đơn vị xuất bản vẫn là một điều đáng bàn.
Dự thảo luật xuất bản sửa đổi về SĐT
Đề nghị SĐT cũng cần phải có giấy phép xuất bản, phải có biện pháp, chế tài xử lý các vi phạm vì cho rằng vi phạm bản quyền của SĐT là rất nhiều, khó kiểm soát sao chép lậu… Đề nghị cần nghiên cứu bổ sung quy định về hình thức, phương thức và cơ chế quản lý; cần quy định về cả xuất bản, in và phát hành đối với xuất bản phẩm điện tử.
Hội chợ sách Frankfurt tại Đức tổ chức giữa tháng 10.2011 đã nhận định rằng doanh thu SĐT toàn thế giới vẫn sẽ không ngừng tăng nhanh, ước tính từ 3,2% hiện nay lên 16,1% vào năm 2013.
Công ty phát hành sách điện tử tìm kiếm đối tác xuất bản tại Hội chợ sách Frankfurt 2011
- Ảnh: C.T.V
