Những đứa trẻ ngồi ngoài hiên bình thản nói chuyện. Khung cảnh thật không thích hợp cho một buổi sáng 25 tết, nhưng cuối cùng tôi đã gặp nó tại đây, khu nuôi dưỡng trẻ em mồ côi Tân An.
Để thay đổi bầu không khí có vẻ ảm đạm, một câu hỏi đã được đưa ra dưới dạng kích hoạt: đứa nào ở đây có má, nói chú nghe. Bọn trẻ bỗng dưng chia làm hai vế, một vế cho rằng không ai có, một vế cho rằng ai mà chẳng có mẹ. Nếu có tại sao tụi mình ở đây, một đứa nói. Và sau đó thì tất cả im lặng.
Tôi cũng không biết tại sao tôi ở đây. Vừa bước vào đã thấy một con bé khoảng ba tuổi đi theo sau lưng, sau đó thì ngồi lên người tôi, giọng ngọng đớt, cháu tên Chim. Anh Chúc quản lý trại phải phiên dịch lại, cháu tên Kim (Nguyễn Thiên Kim). Không có bố. Mẹ bán ma túy, đang ở trong trại giam, được đưa đến đây khoảng hai tháng. Sau đó con bé bắt đầu dẫn tôi đi khắp các phòng, nhà vệ sinh, phòng ngủ, thư viện. Ở thư viện có ba đứa trẻ đang ngồi đọc truyện tranh. Khi tôi giơ máy ảnh lên thì một cháu chui xuống gầm bàn lấy cuốn sách che mặt lại. Sao thế, sợ chú thấy mặt à? Thằng bé nói không nhưng vẫn nằm dưới gầm bàn. Sau đó từ từ kéo cuốn sách ra.
Câu hỏi thứ hai: ở đây có ai ra khỏi trại chưa các con? Và đây là lời giải thích từ các cháu, thường người ta chỉ xin những em bé dưới một tuổi, còn như tụi cháu thì không. Nhưng rồi cũng có một thằng bé giơ tay lên, con đã ra khỏi trại. Vậy sao con còn ở đây? Và đây là câu trả lời khá phức tạp so với độ tuổi của cháu. Cháu tên là Tạ Trần Nhật Tân. Có hai vợ chồng nọ không con đã đến đây xin thằng bé về nuôi. Sau đó cả hai tan vỡ vì đều có những mối quan hệ riêng khác. Thằng bé trở thành một gánh nặng và bắt đầu bị đánh đập. Một ngày cách đây không lâu, cháu đã quay lại đây.
Câu hỏi cuối cùng tôi không muốn dành cho những đứa trẻ mà cho mọi người, bạn từng đến một trại trẻ mồ côi nào chưa? Nhất là những giờ khắc như thế này, mùa xuân đang đến, thời khắc mà mẹ đón con về, lúc mà tất cả chúng ta đang hướng về những giá trị sum họp?
