Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch kiến nghị Thủ tướng xem xét chỉ đạo các bộ, ngành liên quan chỉ đạo các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp nêu trên chấn chỉnh việc công nhận, tôn vinh, vinh danh trái quy định của pháp luật.
Công văn Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch
Ngày 6-9, Thứ trưởng Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch Đặng Thị Bích Liên ký công văn gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc quản lý chứng nhận, tôn vinh của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.
Hội không có thẩm quyền vinh danh?
Công văn báo cáo với Thủ tướng nêu rõ, thời gian qua, theo báo cáo của các địa phương và phản ánh của một số cơ quan báo chí về một số hoạt động liên quan đến lĩnh vực văn hoá, di sản văn hoá do các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp tổ chức như:
- Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam cấp bằng chứng nhận: Đền thiêng linh ứng đạt tiêu chuẩn văn hoá đền thờ Tam, Tứ phủ theo nghi lễ văn hoá truyền thống Việt Nam, bằng chứng nhận, tôn vinh, phong tặng nghệ nhân ưu tú văn hoá dân gian trong nghi lễ chầu văn của người Việt, công nhận Việt Nam linh thiêng cổ tự, bằng chứng nhận tôn vinh Nghệ nhân...
- Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam là hội thành viên trực thuộc Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam công nhận cây di sản Việt Nam, cây di sản...
- Trung tâm nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hoá dân tộc Việt Nam là đơn vị thành viên trực thuộc Liên hiệp các hội khoa học và kĩ thuật Việt Nam cấp bằng Nghệ nhân văn hoá dân gian.
- Hội sinh vật cảnh Việt Nam cấp bằng công nhận cây di tích lịch sử văn hoá Việt Nam và tôn vinh Nghệ nhân.
Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch nêu rõ, đơn vị này đã nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật về thi đua khen thưởng, di sản văn hoá, tín ngưỡng, tôn giáo, tài nguyên, môi trường, điều lệ của các tổ chức xã hội nêu trên và nhận thấy:
"Như vậy việc vinh danh và cấp bằng công nhận, bằng chứng nhận các danh hiệu của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp nêu trên chưa được pháp luật quy định".
Bộ Văn hoá khẳng định, theo điều lệ của các tổ chức Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam, Hội sinh vật cảnh Việt Nam thì các tổ chức này không có chức năng, thẩm quyền để vinh danh cấp bằng như đã thực hiện.
Tên gọi, tiêu chí, quy trình để chứng nhận, tôn vinh các danh hiệu nêu trên không có trong thẩm quyền, điệu lệ hoạt động mà hoàn toàn do các tổ chức trên tự đặt ra.
Công văn của Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch
Sau khi Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch có công văn dẹp loạn danh hiệu nghệ nhân, cây di sản tháng 3-2017, thì các tổ chức trên không có ý kiến.
Riêng Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam có công văn khiếu nại gửi Thủ tướng Chính phủ.
Nhưng Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch đã trao đổi với Bộ nội vụ và được khẳng định không có quy định việc Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam được cấp bằng công nhận Việt Nam linh thiêng cổ tự, bằng chứng nhận Nghệ nhân dân gian, bằng tôn vinh Nghệ nhân...
Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam cấp bằng chứng nhận Việt Nam linh thiêng cổ tự, hệ thống đền đạt chuẩn đền thờ Tam phủ, Tứ phủ tại một số cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo là không thuộc quy định của pháp luật hiện hành về tín ngưỡng, tôn giáo.
Ban Tôn giáo Chính phủ
Cây thị cổ thụ làng Phước Tích trong lễ trao bằng công nhận Cây di sản tháng 6-2015 - Ảnh: THÁI LỘC
Kiến nghị Thủ tướng chấn chỉnh, dẹp loạn danh hiệu
Công văn do Thứ trưởng Đặng Bích Liên ký còn nêu rõ: "Qua kiểm tra cho thấy, một số trường hợp được vinh danh nghệ nhân không thông qua các cơ quan quản lý tại địa phương, không được người dân và chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội tiến cử, giới thiệu, không ban hành tiêu chí xét tặng, không có hồ sơ khi tiếp cận một số di tích và nghệ nhân.
Việc bảo trợ di tích một số chùa đã được xếp hạng di tích quốc gia hoặc di tích cấp tỉnh, thành phố nhưng không rõ nội dung bảo trợ.
Một số là điện thờ, đền của tư gia tự xây trước đây hoặc xây mới trong khoảng 30 năm trở lại đây, không có giá trị kiến trúc nghệ thuật, đồ thờ được làm mới và không gắn với sự kiện, nhân vật lịch sử nhưng vẫn "đạt chuẩn" và "linh thiêng".
Công văn Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch
Một số trường hợp tiêu biểu được Bộ nêu trong công văn là:
- Đền Giáp Đàm, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định không phải là di tích kiến trúc nghệ thuật, xây mới bê tông cốt thép và khánh thành năm 2016.
- Đền thờ Hồng Sơn ở thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội có từ trước năm 1974 đến năm 1999 được tư nhân mở phủ, năm 2012 hoàn thành xây dựng.
- Chùa Thực Khánh, chùa Long Mỹ, chùa Miếu Môn, chùa Duyên Ứng... ở huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội đã được xếp hạng di tích quốc gia và cấp tỉnh, thành phố nhưng Liên hiệp các hội UNECO Việt Nam lại cấp bằng chứng nhận Việt Nam Linh thiêng cổ tự.
Khi triển khai có tiến hành việc thu tiền của các đơn vị, cá nhân được chứng nhận, tôn vinh dưới hình thức là kinh phí hỗ trợ. Trên một số bằng chứng nhận, tôn vinh do ông Nguyễn Xuân Thắng, chủ tịch ký có ghi kiêm Tổng thư ký UNESCO thế giới, nhưng trên thực tế ông Nguyễn Xuân Thắng là Tổng thư ký Liên hiệp các câu lạc bộ, trung tâm và các hội UNESCO thế giới.
Công văn Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch
Từ những cơ sở nêu trên, Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch thấy rằng: "Việc chứng nhận, tôn vinh nói trên của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp đã vi phạm các quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng, di sản văn hoá, tín ngưỡng, tôn giáo.
Việc tôn vinh này không được pháp luật quy định, các đối tượng tiếp nhận không thuộc diện điều chỉnh của các quy định và chế độ, chính sách của Nhà nước.
Vì vậy đã gây hiểu nhầm và dư luận không tốt trong xã hội giữa các đối tượng được Nhà nước trao tặng danh hiệu, công nhận, vinh danh và cấp bằng với các đối tượng do các tổ chức xã hội, tổ chức chính trị - xã hội công nhận."
Diễn biến việc Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch quyết tâm "dẹp loạn" danh hiệu:
- Ngày 10-3, thứ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch Đặng Thị Bích Liên ký công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đề nghị chỉ đạo dừng việc chứng nhận tôn vinh nghệ nhân, công nhận "Việt Nam linh thiêng cổ tự", chứng nhận "Cây di sản"...
+ Ngày 14-3 Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam có công văn gửiBộ Văn hóa, thể thao và du lịch khẳng định, việc Bộ nêu tên Liên hiệp có vai trò tổ chức, cấp các giấy chứng nhận trong công văn ngày 10-3 là không chính xác.
+ Ngày 16-3, Hội Sinh vật cảnh Việt Nam có văn bản đề nghị Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch xem xét lại nội dung của công văn ngày 10-3 đồng thời khẳng định Hội Sinh vật cảnh Việt Nam không phải là đơn vị công nhận cây di sản như nội dung văn bản của bộ đã nêu.
+ Ngày 29-3, ông Phạm Xuân Phúc, phó chánh Thanh tra Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch ký công văn gửi Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam đính chính thông tin trong văn bản dẹp loạn danh hiệu của Bộ ngày 10-3.
+ Ngày 6-9, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch Đặng Thị Bích Liên ký công văn gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kiến nghị "dẹp loạn" việc chứng nhận, tôn vinh của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.
