Bích Ngân.
Những năm 89 - 90, những người hay lui tới chơi với học viên khoá 4 Trường Viết văn Nguyễn Du, thường nhìn thấy một cô gái cao cao, trắng mịn, mái tóc dài tha thướt. Hỏi chuyện, cô trả lời thật ngọt bằng chất giọng Nam bộ. Nghe thật dễ thương. Cô hay ngồi cuối lớp, khiêm tốn và lặng lẽ. Không mấy ai biết rằng cô sinh ra ở miền sông nước Cà Mau, nơi tận cùng của Tổ quốc. Cũng không mấy ai tin cô đã và sẽ viết đến kiệt cùng câu chữ, đến nhọc nhằn cả số kiếp.
Cô gái ấy là Bích Ngân, tác giả của rất nhiều truyện ngắn hiện nay đang được độc giả, đặc biệt là độc giả phía Nam đón nhận.
Sinh năm 1960. Tốt nghiệp Trường đại học Tổng hợp TP.HCM, Trường viết văn Nguyễn Du, Bích Ngân xuất hiện rồi đi trên con đường văn chương nhọc nhằn không ồn ào náo nhiệt như những cây bút khác ở đồng bằng sông Cửu Long. Mặc ai rộn rã văn trường. Mặc ai rải hoa cho chữ. Ngân một mình đi con đường của riêng mình. Con đường riêng ấy là lối viết có sự nghiền ngẫm tìm hiểu văn chương mọi miền, ngắn gọn, hình ảnh sống động mà mộc. Không quá lạm dụng lối văn tả và văn nói của dân sông nước Cửu Long:
Mười năm sau "Đất không cưu mang" - tác phẩm đầu tay, Bích Ngân thoát khỏi lối viết kể, dần chuyển sang lối viết cảm, là lối viết rất khó đối với ngay cả những nhà văn lớn, bởi rất dễ rơi vào trạng thái triết lý vụn vặt:
"Hình như vừa có một cơn mưa. Mặt đường loang loáng. Gió nhè nhẹ. Trời lành lạnh. Đông thoáng rùng mình với ý nghĩ, rằng tất cả sẽ qua đi, tất cả rồi cũng chỉ mong manh. Và dù có mong manh, mong manh như chiếc lá nằm trong tay cô lúc chiều, nó cũng đã sống trọn một kiếp lá, đã xanh hết mình trước khi lìa cành...” (Cảm xúc)
Như thế Bích Ngân đã đặt được bước chân vào cõi không gian đa chiều, để rồi tự chiêm nghiệm.
Chỉ đến khi xa nhau rồi, chúng tôi mới thấy nhớ nhau. Có lẽ có chung những hoài niệm và cái đích nhắm tới thật tương đồng. Ngân thường chia sẻ với tôi những nỗi niềm và vui mừng “khoe” một truyện ngắn nào đó vừa được đăng trên mấy tờ Văn Nghệ, Thanh Niên, Tuổi Trẻ... Ngân nói, đọc đi rồi nhận xét.
Tôi đọc, càng ngày càng thấy mạch văn của Ngân sâu, trong, gọn. Thực sự là những câu chữ của người có học đồng thời không cậy mình có học, đã chịu khó bứt lên, phá bỏ lối viết sáo của miệt sông nước, cắt bỏ những câu chữ thừa... Rồi Ngân báo tin “thất thiệt” rằng mình đã được tín nhiệm giao cho vị trí Phó Giám đốc Nhà xuất bản Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh (lúc này NXB Văn nghệ TP.HCM đang khuyết chân giám đôc). Đối với một người quyết tâm theo nghiệp viết đến cùng thì vị trí này nọ quả là đáng sợ, dù nó cũng làm cho mình đứng thêm lên một nấc thang. Ngân hoảng tới nỗi phải làm đơn xin trên "cho" một vị giám đốc, để giúp mình có chút tự do viết.
Thi thoảng Ngân tâm sự về chuyện riêng. Thương Ngân, cô bạn gái xinh xắn, dịu dàng, đầy nữ tính, có tài, lại quá truân chuyên. Ai biết hằng đêm, người đàn bà viết ấy sau khi lo cho hai con gái chuyện học hành, riêng tư, lại một mình gánh chữ. Cái gánh chữ ấy càng gánh càng thấy nặng. Mà con đường đi lại đầy rẫy nỗi niềm thân gái dặm trường.
Nhưng mà Ngân vẫn rất lạc quan. Hình như đâu riêng gì những người bạn gái như tôi, vẫn luôn có ai đó, thậm chí có rất nhiều ai đó vẫn luôn chờ đợi Bích Ngân gánh được cái gánh nghiệp tới đích.
Võ Thị Xuân Hà
19/10/2004
