Đây là một giọng độc đáo đã sáng tạo nên những nhân vật là những bóng ma ở nghĩa địa đang đón tiếp một hồn ma mới đến - một vị thiếu tướng ăn mặc đàng hoàng nằm trong hòm kính. Nhưng thật ra vị tướng đó là một anh thợ điện bậc ba về hưu - do bị đánh lộn sòng trong lúc tang ma.
Thứ bậc vẫn không chấm dứt với cái chết. Một truyện khác nói về của cải thực tế và ước vọng làm giàu. Đấy là câu chuyện cảm động về một họa sĩ với cô người mẫu bị người anh gán nợ bạc. Người họa sĩ không bao giờ mang bức tranh đi cho đến khi nó bị đứa con gái của cô người mẫu lấy cắp để làm dịu bớt nỗi khổ của mẹ mình.
Một truyện khác rất có chất Kafka, mặc dù cũng rất độc đáo, là truyện Lên ruồi, kể một diễn viên nhào lộn về già, ly hôn, đưa đơn lên sở nhà đất xin nhà. Ông ta đã biến thành một con ruồi vui vẻ (hay vờ là vui vẻ), vậy là giải quyết được vấn đề nhà ở của mình.
Tất nhiên, bạn đọc có thể tìm thấy cho mình một hay nhiều truyện ưa thích trong tập truyện duy nhất này, một tập truyện phản ánh sự suy sụp các giá trị truyền thống trước sự tham lam, hám lợi, quan liêu, đua đòi, sự áp bức giai cấp và tình dục, sự tham nhũng và vi phạm nhân quyền.
Mặc dù nơi chốn có thể khác nhau, nhưng các truyện này có thể xảy ra ở bất kỳ đâu. Tác giả Đoàn Lê còn là một diễn viên và một đạo diễn điện ảnh, từng làm việc ở Hãng Phim truyện VN. Bà cũng là họa sĩ và nhà thơ, đã có mấy tiểu thuyết và tập truyện ngắn.
Nghĩa địa xóm Chùa và những truyện khác là tập sách thứ bảy trong tủ sách văn xuôi hiện đại VN có tên gọi “Những tiếng nói từ VN” do Curbstone Press xuất bản. Tác phẩm này của Đoàn Lê rất đáng được giới thiệu vì văn phong tinh tế, linh hoạt, nó không chỉ là một lựa chọn tốt cho văn học so sánh và văn học châu Á, mà còn cho các lớp học viết văn. Nó cần nên có trong mọi thư viện công cộng và trường đại học.
dịch từ World Literature Today (5, 6-2006)
