vanchuongviet.org

Trước thực tế một số hoạ sĩ gần đây đã vô tư dùng những tác phẩm nhiếp ảnh của người khác như một ý tưởng trong việc sáng tác tranh cổ động của mình, thì việc phải có một quy chế sử dụng tác phẩm nhiếp ảnh trong sáng tác tranh cổ động là cần thiết. Trong bản dự thảo ngày 16.5, ban soạn thảo dường như vẫn chỉ cụ thể hoá một hành lang pháp lý (Luật Sở hữu trí tuệ) cho những người làm nghề cũng như những người làm công tác quản lý. Những vấn đề quan tâm của giới trong nghề là người có tác phẩm nhiếp ảnh có được coi là đồng tác giả hay không; thù lao trưng bày và các quyền lợi vật chất khác được chia sẻ thế nào... đã được "giải toả" trong bản dự thảo này.

Và phương án tiền thù lao được chia theo phương thức 30% - 70% và 50% - 50% của các bản dự thảo lần trước đã được bỏ, thay vào đó là: "Đối với tác phẩm nhiếp ảnh chưa công bố hoặc đã công bố mà đang trong thời hạn bảo hộ (50 năm kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu tiên), người sử dụng phải xin phép và trả tiền thù lao trưng bày và các quyền lợi vật chất khác cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm nhiếp ảnh".

Quy định: "Người sáng tác tranh cổ động có sử dụng tác phẩm nhiếp ảnh có trách nhiệm ghi rõ họ, tên tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả hoặc nguồn gốc xuất xứ của tác phẩm nhiếp ảnh..." - cũng đang gây tranh cãi. Bởi có ý kiến cho rằng người có tác phẩm nhiếp ảnh phải được là đồng tác giả. Tuy nhiên, tổ soạn thảo quy chế cho rằng điều kiện này là khiên cưỡng, áp đặt, bởi trường hợp copy hoàn toàn tác phẩm nhiếp ảnh như "Nụ hôn của gió" và "Lớp học vùng cao" vừa qua là hãn hữu. Còn trong nhiều trường hợp khác, người sáng tác tranh cổ động thường chỉ lấy một phần tác phẩm nhiếp ảnh để bổ sung cho ý đồ sáng tạo của mình, thì không thể coi người có tác phẩm nhiếp ảnh là đồng tác giả.

Nhìn chung, dự thảo quy chế lần này có vẻ như đã khai thông những băn khoăn về quyền lợi của cả hai bên: Nhà nhiếp ảnh và hoạ sĩ. Nhưng đánh giá chung của ban soạn thảo là sau quy chế này, có thể phong trào sáng tác tranh cổ động sẽ bị chững lại chừng 1 - 2 năm về số lượng. Tuy nhiên, theo ông Vi Kiến Thành - Vụ phó Vụ Mỹ thuật & Nhiếp ảnh VN: Đó cũng là một bước đi cần thiết trong tình hình hội nhập hiện nay.

Theo thông tin mới nhất, ngày 19.5, dự thảo quy chế này đã được mở rộng phạm vi điều chỉnh sang cả vấn đề dùng tác phẩm nhiếp ảnh trong việc làm bìa xuất bản phẩm và quy chế sẽ mang tên "Hướng dẫn sử dụng ảnh trong tranh cổ động và bìa xuất bản phẩm". Lý do là thời gian gần đây tình trạng dùng ảnh để làm bìa xuất bản phẩm xảy ra khá phổ biến.