Nhìn hắn bây giờ với dáng vẻ đường bệ. Nếu là người lạ chắc thế nào cũng lầm tưởng hắn là một cán bộ cấp cao cở tỉnh. Có phải bộ mặt thật của hắn hay không? Hay là hắn đang mang mặt nạ, hai má phì nộn không được hài hòa với cặp kính trắng và cái mũi to đùn của hắn? Không biết hắn đã bị tiêm nhiễm ba mớ triết học từ lúc nào? Mỗi khi nói chuyện với bạn bè hay những người khác, hắn như nhà hùng biện đưa tay vẽ vào không khí những biểu đồ hình trứng vịt, rồi huênh hoang chuyện trên cung trăng có gốc cây đa và chú cuội… Đôi lúc hắn chêm vào vài câu “giáo lý” mà hắn say sưa thuyết giảng nghĩ rằng ta cao đạo… Nhưng hắn cũng không quên cất giọng cười khinh khỉnh khiến cho mọi người muốn nôn mửa vì cái ta của hắn. Không lẽ người ngồi chung bàn đứng dậy bỏ đi, như vậy thì quá mất lịch sự!? Dù sao đi nữa đều là một bọn “văn gừng” cùng trên chiếc “bè” lênh đênh giữa biển văn chương.

Thật ra ở một vùng đất  nắng cháy da người, nhìn quanh rất xa vài ba cụm cây thốt nốt giữa ruộng đồng mênh mông đang chờ mưa mùa tắm mát. Nhưng có ai hỏi tên hắn với những người ở thị trấn huyện hơi “bị vui” thì ai mà không biết đến danh tiếng trí trá bất lương của hắn. Không có gì là khó hiểu! Nghiệp vụ của hắn là phát thanh viên đài PTTH của tỉnh, hàng tuần hắn xuất hiện một lần trên màn ảnh tivi là để trả lời “hộp thư bạn xem đài” (thời lượng trong khoảng 30 phút). Công việc từng ngày hắn phải đi thực tế xuống địa phương viết tin hỗn hợp và ghi hình…

Còn muốn biết lý lịch cuộc đời của hắn là chuyện tưởng chừng như đùa.

Nếu có ai cắc cớ hỏi gay hắn: “Tốt nghiệp ở trường lớp nào. Vì sao phải vào tận vùng biên giới này để sinh sống?” Hắn hậm hực trả lời thẳng thừng: “Tớ tốt nghiệp trường viết văn Nguyễn Văn Du. Còn vào được trong này là nhờ có bằng COCC (con ông cháu cha) các ông hỏi tớ để làm gì? Viết văn thì cần chó gì phải có bằng cấp này nọ, nếu dám viết những cái xấu xa, hoặc những chuyện mà người ta biết nhưng không dám nói. Nếu sách được xuất bản có người đọc, sách sẽ được bán chạy như tôm tươi tất nhiên là nổi tiếng ngay! Đúng không? Có một tên nhà văn gì đó, nó dám vạch trần bộ mặt thật của chiến tranh… không hiểu thế nào, bọn trung ương hay sình thối gì đó lại dị ứng chửi bới tên nhà văn rùm beng. Thật vô lý!”. Thỉnh thoảng hắn có viết thơ, truyện ngắn đăng trên báo VHNT tỉnh, trang văn học tuần báo đảng địa phương. Nhận xét về hắn qua lăng kính sẽ thấy hắn biến hóa khôn lường. Hắn dùng thủ đoạn và phép thuật như: hô biến dễ dàng ra một tuyển tập truyên ngắn với nhan đề “Văn học thập cẩm” mà hắn rất tự hào, đó là một tuyệt tác của hắn. Bạn bè trong hội VHNT có đọc qua rồi nói với hắn: “Ông viết theo cái kiểu vô thưởng vô phạt như vậy không có giá trị gì, đem in làm chi  cho uổng tiền?”.Mặt hắn như cái bánh bao chiều. “Tớ chả dại mà phải bỏ ra đồng bạc nào. Nhà in của sở Văn Hóa tỉnh làm ăn chẳng ra hồn gì! Tớ đề nghị dựng cảnh, quay phim và viết cho một bài thổi phồng lên… Tay giám đốc nhà in khoái chí quá rồi làm “công quả” biếu tớ. Mấy ông có biết tiền in là bao nhiêu không? (năm 2002) Tám triệu bạc chứ phải ít đâu!”.Quả thật, xứng danh là một tên phù thủy. Một người bạn Vns không thân lắm hỏi hắn: “Ông định làm gì với tác phẩm của ông. Hay ông tính đem đứa con của ông vào trưng bày trong thư viện tỉnh?” Hắn cười gằn rồi đốp lại ngay: “Đem hết về nhà, vợ tớ cân ký bán cho mấy bà bán bánh mì, bán xôi… để làm gì cho chật nhà. Tại mấy ông không biết, mấy hôm trước tớ đi công tác dưới tp HCM, cái thứ thơ thẩn văn chương bày hàng đống ngoài đường phố với giá rẻ như bèo, chằng thấy có ma nào nhìn đến!”. Lúc bấy giờ nhìn bộ mặt hắn như một diễn viên không tồi, tròn vai một tên lưu manh trí thức.

Nhớ như in, một ngày cách đây hơn mười năm, với một bộ quần áo lính bạc thếch bó lấy thân hình gầy tóp như cây sậy, đầu tóc bù xù, mang trên vai chiếc ba lô duy nhất là gia tài của hắn. Hắn lân la đến từng người trong hội VHNT để cầu thân. Hắn chìa ra một mảnh giấy với vài dòng văn tự viết tay, nội dung trong giấy người viết giới thiệu gởi hắn vào dung thân tận miền biên giới đầy gió nắng này. Tìm hiều ra mới biết, hắn mò đến đại bản doanh Hội Nhà Văn trung ương, hắn kiên nhẫn để được tiếp cận một vị lãnh đạo tỉnh ra bắc nhận giải thưởng Văn-tạp chí Văn nghệ Quân đội  (quên năm trong thập niên 70) Hắn gặp vị nhà văn ấy… hắn hát bài “con cá sống vì nước” đến nỗi vị ấy mủi lòng thương xót hắn. Với lời lẽ từ tốn hắn kể lại cho anh em trong hội VHNT nghe… cốt lõi sự có mặt của hắn là như thế! Không phải chỉ một mình hắn thôi đâu; còn có người đồng cam cộng khổ cùng hành phương Nam với hắn, cũng mang nặng hành trang, một cái bùng thè lè dưới ngực! Dần dà hắn tìm được việc làm ở đài phát thanh tỉnh (thập niên 80 chưa có đài truyền hình địa phương). Hơn mười cây số, ngày hai bận sáng đi chiều về, hắn nhìn mái ấm gia đình của hắn, tuy là nhà thuê nhưng lòng của hắn tràn đầy hạnh phúc. Vợ hắn tay xách nách mang con dại ra chợ huyện, rao bán hàng kim, chỉ và vài thứ linh tinh. Bước đầu, đời hắn tha phương cầu thực nhưng cũng tạm yên. Ngày ấy, với đồng tiền lương còn khiêm nhường, nhưng hắn cũng tỏ ra có khí phách của một tay “giang hồ phiêu bạt” xem trọng nghĩa nhân. Quán vỉa hè liêu xiêu, một lũ bạn nghèo Vns chiều lai rai dăm ba xị đế, chơi “tới bến quắt cần câu”. Kể sao cho hết những kỷ niệm giữa hắn và bạn bè đất phương Nam đã chia sẻ buồn vui với hắn.

Ngẫu nhiên gặp lại hắn trong tiệc cưới con người bạn. Không có gì thay đổi ở thằng người của hắn, với giọng điệu trịch thượng phô trương hắn nói: “Đạo đức là cái quái quỷ gì, sống trên đời không biết chớp bắt thời cơ như tớ, thử hỏi có ra nghề ngổng như thế nào được?”. bạn bè trong bàn nhìn nhau im lặng. Ai mà không biết dạo này hắn lên như diều gặp gió. Lợi dụng cái (marque) nhãn hiệu cầu chứng là nhà báo của hắn để đi săn tìm cơ quan, công ty, xí nghiệp… làm ăn bất chính, những nơi đó “cúng kiến” cho hắn, nào là hiện vật, hiệụ kim. Cụ thể có con số hắn có là bao nhiêu người khác làm sao biết được. Từ hai bàn tay trắng hắn mua đất lập vườn trồng cây ăn trái, xây nhà cao trang trí nội thất huy hoàng lộng lẫy. Bạn bè nói với nhau nghe: “Thắc mắc làm gì. Cứ nghĩ là hắn trúng số cả cặp có sao đâu. Việc ấy đã có pháp luật quan tâm rồi!”. Bẵng đi thời gian khá lâu nay mới gặp hắn. Một người nói vừa đủ cho vài người nghe: “Thằng điếm này,nó đuổi con vợ già cay đắng ngọt bùi với nó về Bắc rồi!” Tiếng nhạc vọng ra từ mấy thùng loa hòa vào âm thanh xô bồ nên hắn không nghe được lời nói. Vì hắn đứng rao giảng luyên thuyên thứ gì đó bên bàn lân cận. Người bạn khác hỏi: “Vậy chứ hiện giờ nó ở với ai?” Người bạn khi nãy trả lời: “Nó giựt vợ người ta. Đúng hơn là đang sống với một con đĩ, nhưng là một con đĩ cũng có chút mùi trí thức cũng như nó!”. Hắn đang nhìn trân tráo bàn kế bên có những người đàn bà đẹp. Hắn trở về bàn và mời bè bạn cụng ly, hắn cười hô hố nốc cạn ly bia, hắn xòe lòng bàn tay trái chùi mép rồi nói: “Bọn ta là những người biết chữ biết viết, được xã hội liệt vào thành phần trí thức. Chính vì thế cứ mãi nghèo kiết xác, mai mốt về già có cạy chữ mà ăn được không.Thưa các ngài?!”. Có người bạn mang biệt danh là Trương Phi, mặt đanh lại rồi nói: “Xin lỗi cả bàn, trước khi trả lời tên ma cô này, nên tôi phải chửi thề. Đm ông, cái thứ như ông mà đầy rẫy trên đất VN này, nhân dân chỉ có nước uống thuốc trừ sâu tự vận hết!”. Mọi người không ai bảo ai đều đứng lên ra về.

Văn phòng hội VHNT với những ngày đầu của tháng cuối năm. Vài anh chị em Vns vào hội, người lo biên tập, người lo đánh máy vi tính… để chuẩn bị xuất bản số báo Chào mừng năm mới… kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân 22 tháng 12. Bất chợt hắn hiện ra. Không thể hiểu nỗi là hắn từ trên trời giáng xuống, hay từ dưới đất chui lên? Hình như, mắt hắn bị mù nên không thấy những người xung quanh ngạc nhiên nhìn hắn. Đi thẳng vào bàn đặt sát vách giữa văn phòng hội VHNT hắn lên tiếng: “Chào anh chủ tịch. Vâng, nay em vào đây gặp anh và muốn nhờ anh một việc” Hai tay hắn đưa tập hồ sơ với điệu bộ trịnh trọng: “Xin anh xem và ký vào đơn em xin gia nhập hội Nhà văn Việt Nam”. Khoảng vài phút đọc qua hồ sơ… chủ tịch Hội nói: “Trong này anh có ghi tác phẩm đoạt giải A và đoạt  giải ở nhiều tờ báo khác trong nước. Nhưng tôi không thấy một chứng từ hay giấy chứng nhận để anh kèm trình bày trong đơn. Như vậy làm sao tôi ký nhận và xác định giới thiệu anh đúng theo tinh thần chỉ thị của TW hội?” hai bàn tay hắn nắm chặt lại xum xoe và nói: “Trong đơn em có ghi: Tốt nghiệp trường viết văn Nguyễn Du, làm báo tại  đài Phát Thanh tỉnh phía Bắc, còn tác phẩm đoạt giải em sẽ tìm lại, hôm nào em sẽ trình cho anh đọc sau!”. Chủ tịch Hội đứng dậy, đi ngay đến tủ hồ sơ và lấy ra chồng hồ sơ Hội viên xin gia nhập Hội… “Có phải chữ anh viết và ký tên đúng không? Sao không kèm vào đây bằng cấp tốt nghiệp như anh đã ghi? Chỉ cần bằng cấp photo là tốt rồi!”  Hắn đưa tay gãy đầu, im lặng vài ba phút: “Mong anh thông cảm, thật sự là em có bằng cấp, giấy chứng nhận giải thưởng đàng hoàng, nhưng bị thất lạc khách quan là lúc em đi bộ đội. Anh cố gắng giúp em… ơn này em không dám quên!” Chủ tịch Hội trả lời ngay sau câu năn nỉ của hắn: “Tôi cũng chẳng hẹp hòi gì mà tiếc một chữ ký. Nên nhớ anh đang là hội viên của hội VHNT tỉnh, thêm nữa anh là nhà báo chắc anh hiểu rõ hơn tôi. Với nguyên tắc hành chính vẫn luôn là nguyên tắc!”. Hắn không nói gì, hai tay xếp lại mấy tờ đơn… Không một lời chào, hắn bước nhanh ra cửa văn phòng hội. Mọi người đều nghe rõ tiếng của hắn: “Đm, ký hay không ký tớ cũng đếch cần. ở tỉnh này hoặc tận ngoài trung ương ai mà không biết tớ là Nhà văn Việt Nam

tpHCM 1/2024

(truyện viết nay đã 18 năm. Hôm nay hắn và chủ tịch hội vhnt tỉnh đã ngủm từ lâu!)