Nguyễn Ước dịch

(Viết nơi lưu đày, trong thời có nạn đói ở Syria)

Đệ nhất thế chiến

Dân tộc tôi đang qua đời,

và tôi vẫn sống,

thương khóc trong cảnh quạnh hiu…

Bạn bè tôi đang chết,

và so với những cái chết đó,

cuộc lưu vong của tôi chỉ như một tai ương.

Trên quê hương tôi,

gò với đống chìm nghỉm trong nước mắt và máu,

vì dân tộc tôi cùng người tôi yêu dấu

đang qua đời,

trong khi nơi xứ sở này,

tôi vẫn sống như mọi ngày,

và dân chúng quanh tôi cùng người tôi yêu dấu

đang vui hưởng cuộc đời

với những hào phóng của cuộc đời.

Các ngọn đồi ở đây

vẫn tiếp nhận ân sủng

và chan hòa ánh nắng mặt trời.

Dân tộc tôi đang chết đói,

và kẻ nào không héo hắt vì đói

thì bị tàn sát bằng gươm;

và tôi đang ở đây,

nơi miền đất xa xôi này,

đi lang thang giữa người đời hoan hỉ,

những kẻ ngủ chăn ấm giường êm,

cười với tháng ngày

và được tháng ngày cười lại.

Dân tộc tôi đang chết

một cái chết đớn đau hổ thẹn,

ở nơi này tôi sống trong dư dật và hòa bình…

Thảm kịch này sâu xa,

trình qua diễn lại trên sân khấu lòng tôi,

và chỉ có vài kẻ quan tâm chứng kiến vở tuồng,

vì dân tộc tôi như chim gãy cánh,

bị bầy đàn bỏ lại đằng sau.

Nếu tôi đói

và sống giữa dân tộc mình đang chết đói,

và nếu tôi bị ngược đãi

giữa đồng bào mình đang bị áp bức,

gánh nặng tháng ngày tối tăm này

sẽ nhẹ nhàng hơn

trong các giấc mơ vật vã của tôi,

và đêm đen đủi sẽ bớt mịt mùng hơn

trước đôi mắt lỏm

trái tim kêu khóc

và linh hồn thương tích của tôi.

Vì kẻ chung chia nỗi thống khổ

và cơn hấp hối với dân tộc y

sẽ cảm thấy lòng vô cùng khuây khỏa,

cái chỉ được tạo ra bởi đau đớn trong hy sinh.

Và y sẽ được thanh thản

khi chết vô tội với đồng bào vô tội của mình.

Nhưng tôi không sống trong cơn đói

với dân tộc bị áp bức của tôi,

những kẻ đang đi trong đám rước của tử thần

tiến tới cái chết tuẫn đạo.

Tôi ở bên này biển,

sống trong bóng mát yên tĩnh,

và trong ánh nắng hòa bình.

Tôi ở nơi cách rất xa đấu trường xót xa khốn cùng ấy,

có làm gì cũng không thể hãnh diện,

kể cả những giọt nước mắt của mình.

Ðứa con lưu vong có thể làm gì

cho dân tộc đang chết đói của y

và có giá trị gì không cơn thương khóc

của một thi sĩ vắng mặt.

Nếu tôi là nhánh lúa trên đất quê hương,

một em bé đang đói có thể lượm,

để bằng các hạt của tôi,

cất bàn tay Thần chết khỏi linh hồn nó.

Nếu tôi là trái cây chín trong vườn quê hương,

một phu nữ đang đói sẽ hái

để kéo dài sự sống.

Nếu tôi là chim bay giữa trời quê hương,

một đồng bào đang đói sẽ bắt,

để bằng xác thịt của tôi,

xua khỏi thân thể người anh em ấy

hình bóng nấm mộ.

Nhưng hỡi ơi!

Tôi không là nhánh lúa mọc trên cánh đồng Syria,

cũng không là trái cây chín  trong vườn tược Li-băng;

tai ương này và thảm họa câm lặng này

khiến linh hồn tôi cảm thấy

nhục nhã trước các bóng ma đêm.

Bi kịch đau đớn này siết lấy lưỡi tôi,

trói hai cánh tay tôi,

ngăn trở sức mạnh, ý chí và hành động của tôi.

Lời nguyền rủa này làm trán tôi cháy bỏng

trước Thượng đế và con người.

Và người ta luôn luôn nói với tôi rằng

“Tai họa của quê hương ngươi đơn giản

chỉ là thảm họa của trần gian;

máu và nước mắt đang chảy của dân tộc ngươi

chẳng là gì cả

so với những dòng sông máu và nước mắt

đang tuôn ra từng ngày từng đêm

trong các thung lũng

và trên các cánh đồng thế giới.”

Vâng, nhưng cái chết của dân tộc tôi

là bản án thầm lặng,

một tội ác được thai nghén trong đầu

của những con rắn vô hình,

một bi kịch không lời và không hoạt cảnh.

Và nếu trước đó, người dân tôi tấn công

lũ chuyên quyền và lũ áp bức

rồi chết như những kẻ nổi loạn,

tôi sẽ nói, “Chết cho tự do cao thượng hơn

sống trong bóng tối phục tùng nhu nhược,

vì kẻ sẵn lòng ôm lấy cái chết

với thanh gươm Chân lý nắm trong tay

sẽ trở thành bất diệt với sự Hằng cửu của Chân lý,

vì Sự sống không mạnh bằng Cái chết

và Cái chết không mạnh bằng Chân lý.”

Nếu quê hương tôi

tham gia cuộc chiến của mọi quốc gia

và chết trên trận địa,

tôi sẽ nói rằng

bão tố cuồng nộ, với hết sức mạnh của nó,

đã quét rụng những chiếc lá xanh,

và cái chết khốc liệt dưới vòm bão

cao thượng hơn

cơn lụi tàn chầm chậm

trong cánh tay lão suy.

Nhưng đã không có cuộc giải cứu nào

khỏi các móng vuốt đang siết chặt.

Người dân tôi rơi rụng và khóc lóc

với các thiên thần đang khóc.

Nếu động đất xé quê hương tôi

thành từng mảnh,

và mặt đất nuốt gọn người dân tôi

xuống đáy địa cầu,

tôi sẽ nói,

“Ý chí của sức mạnh thiêng liêng đã đưa ra

một qui luật lớn lao và khó hiểu,

và thật hoàn toàn điên rồ nếu chúng ta,

lũ người mỏng manh,

ra sức thăm dò các bí mật thẳm sâu…”.

Nhưng người dân tôi không chết

như những kẻ nổi loạn,

cũng không bị giết

trên chiến trường,

cũng không có trận động đất nào

làm vỡ nát đất nước tôi và nuốt gọn họ.

Chỉ Thần chết là kẻ độc nhất giải cứu họ

và nạn đói là bổng lộc duy nhất của họ.

Dân tôi chết trên giá thập tự.

Chết trọng khi chìa tay về hai hướng Ðông Tây,

trong khi hai mắt kéo màng

nhìn chằm chặp trời đêm mịt mùng.

Thầm lặng, họ chết

vì loài người khép kín đôi tai trước tiếng họ thét. Họ chết

vì không đánh bạn với kẻ thù. Họ chết

vì yêu thương người bên cạnh. Họ chết

vì đã tin tưởng toàn thể loài người. Họ chết

vì không áp bức những kẻ áp bức. Họ chết

vì họ là đóa hoa bị nghiền nát

chứ không là bàn chân dẫm nát. Họ chết

vì họ là người tạo dựng hòa bình.

Họ lụi tàn trong cơn đói trên miền đất

giàu sữa và mật ong. Họ chết

vì những quái vật của hỏa ngục chỗi dậy,

phá tan hoang mọi thứ mọc trên cánh đồng

và ăn ngấu nghiến đồ dự phòng cuối cùng

trong thúng của họ… Họ chết

vì bầy rắn độc

và lũ con trai của bầy rắn độc

cùng phun nọc độc vào không gian

có các cây đa thiêng liêng

với hoa hồng và hoa lài

đang thở mùi hương của chúng.

Dân Libăng của tôi

và dân Syria của các bạn,

đang chết.…

Liệu có thể làm gì cho người hấp hối?

Những thương khóc của chúng ta

sẽ không làm nguôi cơn đói,

và những giọt nước mắt của chúng ta

sẽ không làm dịu cơn khát,

chúng ta có thể làm gì để cứu họ

thoát móng vuốt sắt thép của cơn đói?

Hỡi người anh em của tôi,

lòng tử tế buộc bạn phải tự hiến một phần đời

cho bất cứ người nào đang ở trong bóng tối

vì đánh mất cuộc đời mình,

và đó là đức hạnh duy nhất làm bạn xứng đáng

với ánh sáng ban ngày và bình an ban đêm.

Hãy nhớ, người anh em của tôi, rằng

đồng tiền lẻ bạn bỏ vào bàn tay héo hắt

đang chìa ra cho bạn

là sợi dây xích duy nhất làm bằng vàng

trói buộc con tim giàu có

của bạn

với con tim yêu thương

của Thượng đế.